نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 447
مثال
ضرب سوم كه قبلا ذكر شد بدين صورتست: بعضى از حيوانها خندان هستند.
هيچ خندانى اسب نيست. نتيجه ميدهد: بعضى از حيوانها اسب نيستند.
دليل افتراض
(663)اين دليل در ضرب سوم اين شكل جارى ميشود. افتراض چنانكه قبلا
گذشت چنين عمل ميشود كه قضيه جزئيه را بدل بكلى نمايند. باين ترتيب كه وقتى موضوع
قضيهاى جزئى بوده باشد معادلى برايش بيابند كه با آن قسمتى از كلى كه موضوع حكم
است مساوى باشد و آن عنوان يا صفترا كه معادل با قسمتى از كلى ميباشد بجاى خود كلى
قرار داده و موضوع قضيه تصور نمايند.
(664)قياس افتراض
مركب از دو قياس است و در اينجا اولى از شكل دوم و ديگرى از شكل اول است. و نتيجه
قياس اول را (كه از شكل دوم است) كبراى قياس دوم (كه از شكل اول است) قرار ميدهند.
قياس اول با آنكه از همين شكل است از جهت اينكه ضرب اول اين شكل است
و هردو مقدمهاش كلى ميباشد بوضوح و انتاج نزديكتر بوده و براى اثبات قرينه سوم
همين شكل بكار برده شده است.
براى تشكيل قياس افتراض دو قياس تشكيل ميدهم:
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 447