موضوع را فرانگرفته و اختصاص به بعضى از افراد موضوع داشته باشد در اينصورت اين احتمال پيش مى‌آيد كه شايد آن بعضيكه در كبرى موضوع است غير از آن بعضى باشد كه در صغرى محمول و متحد با اصغر است و با راه يافتن اين احتمال و ترديد ثبوت اكبر براى اصغر قطعى نخواهد بود و درواقع تكرر اوسط كه شرط انتاج است قطعى نميباشد.

تركيبات يا ضروب محتمله در همه شكلها

(599) براى هريك از اشكال بحسب اصل فرض شانزده ضرب يعنى 16 صورت تركيبى قابل تصور است. و اين تركيبات مختلف از اينجا بوجود مى‌آيند كه هرقضيه‌اى يا شخصيه و يا مهمله و يا مسوّره است.

(600) قضاياى شخصى در قياس مورد استفاده نيستند. زيرا قبلا توضيح اين مطلب گذشت كه امور شخصى قابل اكتساب و مورد بحث علمى نيستند.

(601) حكم قضيه مهمله هم بواسطه اينكه كميت افراد موضوع معلوم نيست مبهم است و ابهام موجب اشتباه و مشكوكيت حكم ميباشد باين جهت هيچيك از مقدمات قياس ممكن نيست شخصيه يا مهمله باشد.

و در قياس جز محصورات بكار نمى‌آيد.

(602) محصورات موجبه و سالبه و كليه و جزئيه چهار قسمند و هريك از دو مقدمه قياس ممكن است يكى از اين چهار بوده باشد و مقدمه ديگر نيز يكى از همين چهار حالترا دارد. و با اقتران اين چهار محصوره در دو مقدمه شانزده صورت تركيبى بوجود مى‌آيد كه حاصل ضرب چهار در چهار است. اينها تركيبات محتمله در همه شكلها ميباشند.