شرايط عمومى در همه اشكال‌

(587) همه شكلها بايستى واجد سه شرط باشند و هريك از آنها كه فاقد يكى از آن شرطها باشد. نتيجه لازم نخواهد داشت و اينها شرط انتاج همه اشكال مى‌باشند.

(588) «شرط اول» يكى از دو مقدمه مسلّما بايد كلى باشد.

و اگر هردو جزئى باشند بين دو مقدمه رابطه‌اى موجود نخواهد بود و تا موضوع يكى كلى و شامل يكى از اجزاء مقدمه ديگر نباشد حكم از موضوع يك قضيه بيكى از اجزاء مقدمه ديگر سرايت نميكند تا ثبوت اكبر براى اصغر لازم آيد.

مثلا اگر بگوئيم بعضى از مردم دانايند و بعضى از دانايان توانگر نيستند. هيچ نتيجه‌اى بر اين دو قضيه مترتب نمى‌شود. زيرا آن بعضى كه موضوع قضيه اول است شايد غير از آن مردمى باشد كه موضوع قضيه دوم قرار گرفته است و با تعدد موضوع بين آنها تباين خواهد بود و حكم يكى از دو متباين بديگرى سرايت نميكند تا از مجموع نتيجه‌اى بدست آيد

(589) «شرط دوم» يكى از دو مقدمه بايستى موجبه باشد.

زيرا اگر هردو سالبه باشند اوسط كه واسطه حكم است نه با اصغر اتحاد داشته و نه با اكبر متحد است و تا با يكى از آن دو اتحاد نداشته باشد رابط و واسطه ثبوت يا سلب اكبر از اصغر نخواهد گرديد.

مثلا اگر بگوئيم: بعضى از مردم دانا نيستند و هيچ‌يك از- 26-