نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 406
مادى ندارد بلكه شكل و هيئتى است كه بماده قائم است و مادّه جزء شكل
نيست.
دو مقدّمه بايستى در يك جزء شركت داشته باشند وگرنه بين آنها مناسبتى
نخواهد بود و جزء مشترك كه رابط بين دو مقدمه است حد اوسط است كه بيان ميشود.
دوم. حد
(555)حد بمعنى نهايت و طرف است و بهمين مناسبت اجزاء مقدمه را حد
و طرف مينامند زيرا در ابتدا و انتهاء قضيه واقع شدهاند. حدود يا اجزاء مقدمه
يعنى موضوع و محمولى كه هريك از دو مقدمه از آنها فراهم آمدهاند.
حدود كه اجزاء دو مقدمهاند عينا اجزاء نتيجه بوده و در نتيجه
موجودند بجز حد مكرر كه از نتيجه ساقط ميگردد.
اقسام حد
(556)حد بر سه گونه است: حد اصغر. حد اوسط. حد اكبر.
(557)حد اصغر: موضوع
مطلوبرا كه در مقدمه ملاحظه ميكنند حد اصغر مينامند و به اين سبب اصغر ناميده شده
كه بحسب معمول بايستى افراد موضوع از محمول كمتر و اخص از محمول باشد.
(558)حد اوسط:
جزئيكه در دو مقدمه تكرر يافته و علت اثبات محمول مطلوب براى موضوع است اوسط
مينامند.
سبب اينكه اوسط ناميده شده همين است كه علت اثبات محمول
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 406