نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 366
بمحمول نسبت مابين آنها قلب ميشود. باين جهت كميت موضوع اصل با عكس
اختلاف حاصل خواهد نمود بقراريكه ذكر ميشود.
كميت افراد موضوع در قضاياى سالبه كليه
(476)عكس قضيه سالبه كليه هميشه كلّيه است زيرا نسبت تباين
دوجانبه است و سلب كلى از يك طرف مستلزم سلب كلى از طرف ديگر است و هنگاميكه محمول
در هيچ موردى بر موضوع صادق نباشد موضوع نيز در هيچ موردى بر محمول صادق نخواهد
بود.
بنابراين قضيه سالبه كليه بدلالت التزامى بر سالبه كليه ديگرى كه عكس
خود باشد دلالت ميكند.
(477)و اگر چنين
تصور كنيم كه عكس سالبه كليه غيركلى يعنى جزئى باشد سلب شىء از نفس لازم مىآيد.
زيرا هرگاه بگوئيم:
هيچ انسانى سنگ نيست لازمه صدق اين قضيه آنستكه بگوئيم: هيچ سنگى
انسان نيست. و اگر اين قضيه بنحو كلى صادق نباشد البته نقيض آن صادق خواهد بود كه
بگوئيم بعضى سنگها انسان است.
اين قضيه را با اصل بشكل اول درآورده سلب شىء از نفس را نتيجه ميدهد
و سلب شىء از سلب عين تناقض و محال است. صورت تشكيل قياس چنين است:
تشكيل قياس در شكل اول: بعضى سنگها انسانند. و هيچ انسانى سنگ نيست.
نتيجه ميدهد كه بعضى سنگها سنگ نيستند.
قضيه سالبه جزئيه عكس ندارد
(478)قضيه سالبه جزئيه بر صادق بودن عكس خود دلالت نميكند. زيرا
سالبه جزئيه همين مقدار دلالت ميكند كه قسمتى از
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 366