(391) امكان و امتناع حقيقت واقعى ندارد. زيرا امكان بمعنى قوه و ابهام و ترديد در وقوع و لا وقوع چيزى است و حال آنكه هر چيزى در متن واقع بوقت خود و با همه علل و شرايط وجودى خود موجود است. و يا موجود نيست. پس همه‌چيز واجب و ضرورى ميباشد.

(392) امتناع نيز امر سلبى و عدمى ميباشد و سلب و عدم حقيقت و تميز واقعى ندارد زيرا تميز اعدام اعتبارى است.

(393) قضاياى سلبيه و شرطيه و ممكنه كه راجع بيك موضوع و محمول ميباشند بيان حال وجود و ضرورت وجود را ميكنند و همگى نماينده يك قضيه ثابت دائم واقعى ميباشند.

(394) از مطالب گذشته كه بطور مقدمه ذكر شد معلوم گرديد كه مفاد و نتيجه از همه انواع قضايائيكه درباره يك موضوع و محمول تشكيل ميشود يكى بيش نيست. مفاد همه يك قضيه موجبه حمليه ضروريه كليه است. و قضاياى سالبه و شرطيه و جزئيه و ممكنه عبارات مختلف و بيانات متفاوتى هستند كه همگى همان نتيجه حمليه كليه موجبه ضروريه را ميرسانند.

(395) بنابراين اختلاف قضايا بحسب عوارض است و از تركيبهاى مختلف بر آن عارض ميگردد و همگى اصناف همان قضيه ضروريه كليه موجبه ميباشند.

مثلا وقتى ميگوئيم بعضى از مردم اگر گاهى سفر دريا كنند ممكن است جان بدر نبرند مفاد و نتيجه اين قضيه آنستكه بگوئيم هر كسى در سفر دريا با وجود طوفان و سوار شدن بر كشتى ناقص البته‌