نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 327
و هيچگونه لزوم و ثباتى براى موضوع پيدا نميكند. و اگر بحسب ذات
موضوع ثبات و بقائى پيدا مينمود ميبايستى پس از حصول اينگونه محمول براى موضوع از
آن جدائى نداشته باشد.
(383)امكان از لوازم
ذات ماهيت است و هيچگاه انقلاب در ذات و لوازم ذات پديد نمىآيد زيرا انقلاب ذات و
ذاتيات عين تناقض است.
امكان در حال وجود و عدم بطور لزوم و اتصال همراه ماهيت است و هميشه
وقتى خود موضوع را بدون علتى كه مغاير با ذات آنست ملاحظه كنيم وجود و عدم محمول
براى آن موضوع يكسان بوده نه وجود محمول و نه عدم آن هيچيك براى موضوع ممتنع
نميگردند.
(384)مردم عوام و
ظاهربين كه از حقيقت بوئى بمشامشان نرسيده گمان ميكنند كه وقتى علتى معلول خود را
بوجود آورد بعد از آن معلول از علت خود بىنياز گرديده و بخودىخود موجود مانده و
عدمش محتاج بعلت است ليكن اين بيخردان ندانستهاند كه معلول همچنانكه در حدوث علت
ميخواهد در بقاء نيز نيازمند بعلت است.
زيرا فقر ذاتى هميشه با موضوع همراه است و از آن جدائى ندارد.
مثلا آب بخودىخود فاقد حرارت و فضا فاقد نور است و حتى آب در حال
گرمى نيز بخودىخود گرمى نداشته و فضا در حال روشنى روشن نيست و اگر هوا بخودىخود
روشن و آب گرم بوده و حالت ذاتى آنها تغيير مييافت بايستى هيچگاه آب و فضا سرد و
تاريك نگردند.
بلى ممكن است آب بعد از گرم شدن در محل محفوظى هميشه گرم بماند
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 327