responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا    جلد : 1  صفحه : 304

ماده كمتر از سه و از آن بيشتر نيست‌

(319) ماده در همه قضايا يكى از سه چيز است و ممكن نيست كمتر و نه بيشتر از آن يافت شود و آنها وجوب و امكان و امتناع ميباشند.

زيرا جهات سه‌گانه اجزاء قضيه منفصلة الحقيقه‌اى هستند كه نه ارتفاع هرسه ممكن است و نه اجتماع يكى با ديگرى از آنها جايز است و در هرموردى بيش از يكى يافت نميشود و ممكن نيست هيچ قضيه‌اى از هرسه خالى باشد.

قضيه منفصله حقيقيه كه دليل اثبات و حصر جهات ميباشد از اين قرار است كه هرموضوعى را كه با محمول خود ملاحظه ميكنيم و اجتماع و اتحاد آنها را تصور مينمائيم يا اقتران و اتحاد آنها با يكديگر لازم و واجب است (ماده اين قضيه وجوب ميباشد) و يا اقتران و اتحاد آنها لازم نيست. و آنكه لازم نيست يا اقتضا دارد كه با محمول مقترن نگردد (در اين مورد امتناع يافت ميشود) و يا آنكه نه وجود محمول براى موضوع و نه عدمش لازم است. نه اقتضاء و نه امتناع از آنرا دارد (و اين صورت امكان است).

فرض چهارم آنستكه هم اقتضاء وجود محمول و هم اقتضاء عدم آنرا داشته باشد و اين فرض محال است. زيرا اقتضاء دو امر متناقض عين تناقض است.

اينك بذكر اسامى و اقسام قضاياى ذهنى و لفظى كه در آنها توجه به ماده و ذكر جهت شده يا نشده است مى‌پردازيم.

نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا    جلد : 1  صفحه : 304
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست