نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 300
پنجم و بالاتر تركيب نمائيم و عدد اقسام شرطيه از جهت اختلاف اجزاء
بىپايان خواهد بود[1].
تقسيم ششم قضيه. از جهت كيفيت حكم است
(309)بين محمولات و موضوعات قضايا در عالم خارج رابطه و نسبتى
واقعى موجود است و آن رابطه واقعى داراى حالت و كيفيت مخصوصى است كه مادّه حكم
ناميده ميشود.
جهات قضايا از ملاحظه مادّه يا كيفيت واقعى حكم در ذهن يا لفظ پديد
مىآيند. زيرا تصور همان حالت واقعى يا لفظيكه بر آن دلالت ميكند جهت قضيه ناميده
ميشود.
(310)مقصود از
تصرفات كه در عبارت كتاب ما مصنف ذكر نموده تركيبى است كه در جهات بسيطه بعمل
مىآيد.
(311)قبلا معلوم شد
كه همچنانكه مفردات داراى وجود خارجى و ذهنى و لفظى و كتبى ميباشند رابطه و نسبت
بين مفردات كه اساس حكم و تشكيل قضيه است نيز در تمام مراتب چهارگانه موجود است.
حالت اين نسبت هم كه ماده قضيه است نيز در هريك از وجود- هاى
چهارگانه تابع و ملازم با اصل نسبت است. بنابراين كيفيت نسبت نيز در خارج و ذهن و
لفظ و كتابت يافت ميشود.
(312)كيفيت نسبت
خارجى كه بين مفردات موجود است از اختلاف نسبتهاى خارجى حاصل ميگردد. زيرا رابطه
مفردات با يكديگر گاهى لزومى و گاهى اتفاقى و گاهى امتناع است و هردو