موضوع صادق ميباشد.

(267) بنابراين اختلاف بين دو قضيه در لفظ و بصرف اعتبار خواهد بود و مصنف كتاب ما در اينجا قول آنها را نقل كرده است.

(268) محققان از علما توجه يافته‌اند كه بين اين دو قضيه علاوه بر لفظ بحسب معنى نيز تفاوتهاى بزرگى يافت ميشود:

(269) (اولا) در موجبه معدوله معنائيرا كه متضمن بر نفى است براى چيزى ثابت ميكنيم و بآن ربط ميدهيم. و در سالبه معنى مثبتى را از موضوع ميگيريم و بين آنها قطع رابطه ميكنيم. مثلا اگر بگوئيم اين جسم ساكن است معنى سكون را كه از نفى و حركت تركيب يافته براى جسم ثابت نموده و به آن ربط داده‌ايم و بنوعى اتحاد محمول با موضوع حكم كرده‌ايم. و اگر بگوئيم اين جسم متحرك نيست معنى حركت را كه ثبوتى ميباشد از آن گرفته و بمغايرت و مباينت آنها حكم داده‌ايم.

(270) (ثانيا) در سالبه محمول معنى بسيط و مثبت دارد بخلاف معدوله كه محمول متضمن نفى و مركب است.

معنى سالبه سلب ربط و معدوله ربط سلب ميباشد و معدوله ايجاب عدول را ميرساند و سالبه رفع ايجاب ميكند.

(271) بهمين جهت معدوله در حكم موجبه محصله است و همچنانكه محصله مقتضى داشتن موضوع است معدوله نيز بدون وجود موضوع ممكن نيست.

(272) اما سالبه كه رفع سلب است احتياجى بوجود موضوع- 18-