عنوانى از موضوع گرفته شود و قضيه طبيعيه و يا كلّيه هم نباشد كلّ موضوع مراد خواهد بود يعنى افراد و جزئيات موضوع مورد حكم واقع نشده بلكه مجموع اجزاء «جيم» (در قضيه هرجيمى ب است) موضوع حكم خواهد بود [1].

(240) بطور خلاصه معنى محصوره در اين قضيه كه ميگوئيم هر- جيمى ب است آنست كه هريك از حروف كه صفت جيمى داشته باشد چه در ذهن با اين صفت ملاحظه شود يا در خارج آنرا داشته باشد و اين صفت براى ذات موضوع هميشگى باشد يا هميشگى نباشد اولا بايد حيثيت جيمى براى حرف ثابت گردد آنگاه موضوع اين حكم قرار گيرد و تا وقتى اين حيثيت را دارا مى‌باشد ب خواهد بود.

تقسيم چهارم قضيه از جهت سلب و ايجاب اقسام موجبه و سالبه‌

(241) تشكيل قضيه براى بيان اتحاد چيزى با چيز ديگر يا عدم اتحاد و مباينت بين دو چيز است و قضيه. ربط محمول بموضوع يا عدم ربط را مى‌رساند. ايجاب براى ايجاد ربط و سلب براى رفع و نفى ربط است.

براى ربط و عدم ربط اقسام مختلفى يافت مى‌شود و در هرموردى گوينده هدف خاصى دارد كه بايستى ربط و عدم ربط را بطور مخصوصى‌

منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه ؛ المتن ؛ ص280

[1] عبارت كتاب با اندك اختلافى بعبارت منطق اشارات مشابهت تمام دارد و خواجه طوسى در شرح خود ص 160 (كليه جيم) را (كلى منطقى) و (جيم كلى) را كلى عقلى گرفته و امام فخر رازى كليه جيم را كل مجموعى دانسته و قطب الدين تفسير دوم را تأييد كرده است.