قضيه شرطيّه لزوميه متصله مثل آنستكه بگوئيم هرگاه آفتاب برآمده باشد روز موجود خواهد بود و هرگاه روز گردد هوا گرم خواهد بود.

قضيه شرطيه لزوميه منفصله مثل آنستكه بگوئيم هرعددى يا زوج و يا فرد است.

شرطيه اتفاقيه قضيه‌ايستكه بين دو جزء آن لزوم غيرحقيقى يعنى لزوم حكمى وجود داشته باشد.

(196) لزوم حكمى در جائيست كه گوينده حكم بلزوم كند و در حقيقت بين آنها ملازمه‌اى نباشد. لزوم حكمى نيز نوعى از لزوم است زيرا شرطيه حكم بلزوم ميكند و تا لزوم در كار نباشد شرطيه منعقد نخواهد گرديد.

قضيه شرطيه اتفاقيه متصله مثل آنكه گفته شود هرگاه در اول هرماه بكبوتر نظر افكنند تا آخر ماه سالم خواهند ماند. اگر فلانى بيايد منهم خواهم آمد. و قضيه منفصله اتفاقى مثل آنكه كسى بگويد يا من در خانه خود مى‌نشينم و يا عالم خواهم گرديد.

اختلاف در آنكه موضوع دو جزء منفصله لازم است يكى باشد يا ممكن است متعدد باشند

(197) بعضى اين اختلاف را ميان كشيده‌اند كه موضوع مقدم و تالى در قضيه منفصله بايستى متحد باشد يا ممكن است دو چيز باشند مثلا ميتوانيم بگوئيم يا اين سطح مربع است و يا آن عدد فرد است يا من در خانه مى‌نشينم و يا فلانى از خانه بيرون ميرود و يا آنكه بايد