نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 258
اقسام منفصله
(182)از تعريف منفصله دانسته شد كه منفصله بر سه قسم است:
(اول) منفصله حقيقيه: و
آن در جائى است كه بتنافى بين وجود و عدم دو چيز حكم شده باشد.
(دوم) منفصله مانعة
الجمع: و آن قضيهايستكه بانفصال و تنافى بين وجود دو چيز حكم شود.
(سوم) منفصله مانعة
الخلو: و آن قضيهايستكه بانفصال و تنافى بين عدم دو چيز حكم گردد.
تعريف منفصله حقيقيه
(183)منفصله حقيقيه قضيهايستكه مفادش حكم باين باشد كه دو چيز
باهم موجود نميشوند و نيز باهم معدوم نميگردند و بايستى يكى موجود و ديگرى معدوم
باشد.
قبلا گفته شد كه بازگشت منفصله به آنستكه بين محمول دو طرف قضيه
تناقض حاصل است زيرا اين خاصيت كه دو چيز در وجود و در عدم جمع نشوند و اجتماع و
ارتفاع آنها جايز نباشد تنها خاصيت دو نقيض است بنابراين قضيه منفصله حقيقيه در اصل
بين دو نقيض منعقد ميشود. مثلا در مثال مشهور كه ميگوئيم عدد يا زوج و يا فرد است
بايستى بگوئيم هرعددى يا زوج است و يا زوج نيست و آنكه زوج نيست مساوى با فرد است
نتيجه آنكه عدد يا زوج و يا فرد است. بنابر اين هرگاه يكى از دو چيز مساوى با عدم
ديگرى باشد يعنى ملازم
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 258