موارد بملازمه بين وجود چيزى با عدم ديگرى حكم ميشود و آن معنى عناد است.

تعريف متصله‌

(176) معلوم شد كه متصله قضيه‌ايست كه حكم بلزوم و پيوستگى بين دو چيز ميكند و وجود يكى را پيرو وجود ديگرى ميشمارد بطورى كه از ديگرى قابل جدائى نباشد.

(177) متصله را «وضعيه» نيز مينامند زيرا وضع بمعنى نهادن يا وجود چيزى است و چون در متصله حكم بوجود چيزى با فرض وجود ديگرى يعنى بعدم انفكاك جزء دوم (يا تالى) از جزء اول كه «مقدم» است ميشود از اين جهت وضعيه ناميده شده است.

اقسام متصله‌

(178) لزوم اگر دوجانبه باشد ميتوانيم دو قضيه تشكيل بدهيم كه ترتيب اجزاء در يكى بعكس ديگرى باشد و اگر يك‌جانبه باشد يك قضيه بيشتر نميتوان تشكيل داد. مثلا در صورت اول ميتوانيم بگوئيم هرگاه آفتاب برآمده باشد روز است. و هرگاه روز باشد آفتاب برآمده است.

ليكن در مورد آتش و حرارت يك قضيه بيشتر صادق نيست.

زيرا ميتوانيم بگوئيم هركجا آتش موجود گردد گرمى نيز موجود است. و نميتوانيم بگوئيم هركجا گرمى وجود داشته باشد آتش نيز موجود است بلى ميتوانيم بگوئيم بعضى جاها كه حرارت يافت ميشود آتش نيز موجود است زيرا عكس موجبه كليه موجبه جزئيه است.