تعريف قضيه شرطيه‌

(165) قضيه شرطيه آنستكه حكم در آن منجز نبوده و بر امرى تعليق شده باشد و اين تعريف شامل متصله و منفصله هردو ميشود.

بيشتر نويسندگان منطق گفته‌اند منفصله شرطيه نيست. زيرا دلالت بر عناد ميكند و عناد را از تعليق جدا شمرده و گفته‌اند منفصله در قوّه شرطيه است زيرا وقتى ميگوئيم اين جسم سفيد يا سياه است.

حرف شرط در قضيه وجود ندارد و دلالت بر تعليق نميكند امّا معنى اين جمله آنستكه گفته باشيم جسم اگر سفيد باشد سياه نخواهد بود و «يا» معنى «اگر» را ميرساند بنابراين در قوّه شرطيه است ليكن وقتى منفصله را در برابر حمليه ميگذاريم ملاحظه ميشود كه حكم در منفصله قطعى نيست و ترديد نوعى از تعليق است و باين‌جهت منفصله نيز قسمى از شرطيه است هرچند دلالت بر شرط وجودى ننموده و بر شرط عدمى دلالت ميكند.

اجزاء قضيه شرطيه‌

(166) شرطيه چه متصله يا منفصله باشد بدو جمله و يك رابط انحلال پيدا ميكند و هيچگاه بدو مفرد انحلال نمى‌يابد. زيرا در صورتى ممكن است بدو مفرد انحلال پيدا كند كه تركيب اول بوده و اولين‌بار از مفردات تركيب يافته باشد. در صورتيكه شرطيه تركيب مابعد اول است. يعنى تركيب دوم يا سوم است و از مركبات تركيب شده است.