نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 250
(تعريف اول) از طريق اجزاء ميتوانيم بگوئيم: حمليه قضيهاى است كه از
دو مفرد تركيب شده باشد يا بدو مفرد انحلال يابد.
مفرد بر دو قسم است: مفرد حقيقى و مفرد حكمى. مفرد حقيقى مثل آتش گرم
است.
(158)مفرد حكمى
آنستكه اجزاء قضيه فعلا مفرد نبوده و در حكم مفرد باشد يعنى بتوانيم بجاى مركب
فعلى لفظ مفردى را بكار بريم. مثل اين قضايا:
«مرديكهديروز پياده بخانه ما آمد. بارها پياده بسفر
رفته است.»
«مردكامل عاقل
دانا. با دست و زبان كسى را آزار نمىدهد.»
دو جزء قضيه صورتا مركب هستند و ليكن در قوه مفرد ميباشند.
زيرا ميتوانيم هريك را با يك لفظ ادا كنيم. بعلاوه قيود و متعلقات
طرفين قضيه خصوصيات آنها را بيان ميكنند و استقلال حقيقى ندارند.
(159) (تعريف دوم) از
طريق معنى و مفاد ميتوانيم بگوئيم:
حمليه آنستكه حكم بثبوت چيزى براى ديگرى يا نفى يكى از ديگرى در آن
شده باشد. و خلاصه اتحاد يا عدم اتحاد دو چيز را برساند.
زيرا حمليه منسوب بحمل است و در قضيه حمليه وجود محمول بر موضوع بار
ميشود و ميگوئيم وجود محمول با وجود موضوع يكى است يا وجود يكى در ديگرى است و اين
نيز نوعى اتحاد است.
اجزاء حمليه
(160)حمليه چنانكه گفته شد از دو مفرد تشكيل شده است و حكم رابط
بين آن دو جزء است.
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 250