اجزاء ذات با اشياء ديگر اشتراك داشته است. اين معنى را بعبارتهاى مختلف ادا كرده‌اند:

1- گفته‌اند فصل عبارت است از آن كلى كه ماهيت را از ساير انواعيكه در جنس با آن ماهيت شريك هستند از جهت ذات جدا سازد.

2- و باز گفته‌اند: «الفصل كلّىّ يقال على الشى‌ء في جواب أىّ شى‌ء هو في جوهره» يعنى فصل آن كلى است كه هرگاه از جزء ذات چيزى كه مختص به آن شى‌ء و مميز ذات از غير باشد سؤال كنند در جواب، ماهيت بر آن حمل گردد. مثلا هرگاه بپرسند در ذات پرويز چه جزئى موجود است كه بنوع او اختصاص دارد يا انسان چه امتياز ذاتى بر ساير انواع دارد، در جواب گفته ميشود او ناطق است. و اگر بپرسند انسان و طوطى و اسب چه امتيازى بر غير خود دارند گفته ميشود حساس هستند.

فصل قريب و فصل بعيد

(89) فصل بر دو قسم است قريب و بعيد. زيرا از مطالب گذشته معلوم شد كه طبيعى يا نوع از اجزاء ذاتى بسيارى تأليف يافته است و قسمتى از اين اجزاء بين اين نوع و ساير انواع مشترك ميباشد و هر مركبى كه با مركبات ديگر اجزاء مشترك داشته باشند ناچار مميزاتى لازم دارد و الا با ساير انواع يكى خواهد بود و چنين مركبى از مجموع مابه‌الاشتراكها و مابه‌الامتيازهاى متعددى تحصل يافته است. تميز