دو برابر واحد است.

(58) لازم غير بيّن آنستكه ثبوت محمول براى موضوع محتاج بواسطه است و بايد با دليل ثابت شود. مثل مساوى بودن زواياى مثلث با دو قائمه.

(58/ 2) گاهى ممكن است محمول معلول بلاواسطه براى موضوع نباشد يا اصلا معلول امر ديگرى باشد و در عين حال جزم بثبوت محمول براى موضوع بواسطه ممارست يا حدس يا امر ديگرى بدون تامل و بدون احتياج بدليل حاصل باشد ليكن در اينصورت لازم بيّن گفته نميشود.

(59) اقسام لازم بدون واسطه ذكر شد و اقسام لازم با واسطه و مثالهاى آن ضمن تعريف واسطه‌ها معلوم گرديد و محتاج بتكرار نيست.

(60) عرض مفارق‌

عرض مفارق آنستكه از تصور جدا شدن محمول از موضوع محال لازم نيايد.

عرض مفارق بر سه قسم است:

1- مفارق دائم: مثل حركت براى سيارات و فقر براى شخصى كه در تمام مدت عمر فقير بوده باشد.

2- عرض مفارق بطيى‌ء الزوال: مثل جوانى و پيرى، و حلم در شخص بردبار.

3- عرض مفارق سريع الزوال: مثل خشم براى شخص بردبار و ايستادگى و نشستگى و خواب و بيدارى براى هرانسانى.