(9/ 2) معلومات اوليه‌اى كه مفرد هستند و موجب علم بمجهولات مفرده يا تصورات ميشوند معرّف نام داشته و بر چهار قسم است: حد تام و حد ناقص و رسم تام و رسم ناقص.

معلومات اوليه‌اى كه مركبات يعنى تصديقات هستند و موجب علم بتصديقات ديگر ميشوند بآنها حجت گفته ميشود و هيچ راهى براى كشف مجهولات جز از طريق معلومات اوليه و مبادى يافت نميشود.

(9/ 3) حجت بر سه قسم است: قياس. استقراء. تمثيل و تعريف و توضيح هريك از اين اقسام در جاى خود خواهد آمد.

(10) شرط اكتشاف مجهول از معلوم التفات و توجه يافتن بلوازم معلومات است‌

اغلب اتفاق مى‌افتد كه معلومات اوليه براى ما حاصل است و مطالبى را ميدانيم اما لوازم و نتايج آن علوم بر ما مجهول است و نميتوانيم از معلومات خود بهره برداشته و مجهولات خودمان را بوسيله معلومات قبلى برطرف كنيم، اين عيب و نقيصه بواسطه آن است كه معرفت ما نسبت بمعلوماتى كه داريم ناقص است و بحد كمال نرسيده و بهمه خصوصيات و نكات موضوع ظفر نيافته‌ايم زيرا معرفت بهر چيزى وقتى كامل است كه عليت و جهت تاثير يا معلوليت و تاثر آن واضح باشد و بدانيم آن موضوع چه لوازم و چه روابطى با اشياء ديگر دارد، چه چيزهائى علل وجود و مؤثر در وجودش هستند و چه آثار و خواصى بر وجودش مترتب ميشود، و اين جهت مؤدى بمطلوب‌