نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 120
كه هست همه علوم بشر يكسان نيستند بعضى از آنها با سعى و طلب براى
انسان حاصل ميگردد و بعضى بدون سعى و طلب و تنها برخورد با اشياء خارجى از طريق
حواس ظاهره كافى ميباشد كه يك دسته از علوم بخودىخود براى انسان حاصل شوند بدون
توجه باينكه اين گونه علوم چهوقت و بچه كيفيتى حاصل شدهاند. اينها را معلومات
اوليه يا مبادى علوم يا معلومات ضرورى و ذاتى مينامند.
قسم ديگرى از علوم هستند كه با سعى و طلب و رنج و مشقت بدست آمده و
علوم اكتسابى ناميده ميشوند.
(7/ 2) مبادى علوم
قطعى و يقينى
مبادى علوم يقينى بر دو قسم است: مبادى اوليه و مبادى ثانويه مبادى
اوليه قبل از هرعلمى ثابت بودهاند. و مبادى ثانويه قضاياى قطعيه و مسلّمى هستند
كه بوسيله مقدمات ديگر قبلا ثابت شده بوده و بعدا براى اثبات قضاياى ديگر مقدمه
واقع ميشوند.
مبادى اوليه علوم برهانى و يقينى را مشهور شش قسم شمردهاند:
(7/ 3) (اول) اوليات:
قضايائى است كه تصور موضوع و محمول آنها بتنهائى موجب جزم بحكم است و در اينگونه
قضايا حكم بدون واسطه و حاكم عقل صرف و خالص است مثل قضيه اجتماع نقيضين محال است
كه تصور نقيضين بتنهائى براى جزم بحكم كافى ميباشد.
(7/ 4) (دوم) فطريات:
قضايائى است كه حكم با واسطه است و بمحض تصور موضوع و محمول، واسطه و جزم بحكم
هردو در ذهن حاصل ميشود مثل حكم باين كه عدد چهار زوج است زيرا بدو بخش
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 120