نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 118
(6/ 2) تقسيم علم بتصور و تصديق
بنا بتعريف مذكور كه مطابق با رأى جمهور فلاسفه است علم دو قسم است:
علم مفرد و علم مركب، علم مفرد تصور و علم مركّب تصديق ناميده ميشود.
(6/ 3) تصديق
تصديق مترادف با مطلق اعتقاد است و اعتقاد از عقده بمعنى گره است و
تصديق بمناسبت مرتبط شدن محمول بموضوع اعتقاد ناميده شده است.
نسبت موضوع بمحمول و ربط آنها بيكديگر بدون رجحان ميسّر نميشود و تا
رجحان نباشد اعتقاد قابل تصور نيست و مورد شك كه بدون رجحان است فرض ربط و نسبت
است نه ربط و نسبت حقيقى و لذا بمورد شك كه رجحان نسبت وجود ندارد اعتقاد گفته نميشود
و اعتقاد در مقابل شك است مگر آنكه بطريق مجاز و مسامحه در تعبير بوده باشد،
بنابراين در عبارت كتاب قيد راجح اگر مستدرك نباشد براى تأكيد خواهد بود.
از عبارت گذشته معلوم شد كه تصديق مساوى با نسبت راجح است و نسبت
راجح ممكن است جزمى يا غيرجزمى باشد و چهار صورت براى تصديق حاصل ميشود:
(اول) اعتقاد جازم مطابق
با واقع كه واجد دو شرط جزم و مطابقه است و يقين ناميده ميشود.
نام کتاب : منطق نوين مشتمل بر اللمعات المشرقيه فى الفنون المنطقيه نویسنده : الملا صدرا جلد : 1 صفحه : 118