منافقينند، و خداوند گواهى داده است كه «منافقين دروغ‌زنانند». [1] و خود او را اهل الله، و صاحبدلان در شمار احمقان و ديوانگان و اشقيا مى‌شمارند. كه ظالم‌تر از آن‌كس است كه بر خدا دروغ بندد؟ يا بگويد به من وحى گشته، درحالى‌كه چيزى برو وحى نشده است. و آنكه بگويد: من نيز مانند آنچه را خدا نازل كرده نازل مى‌كنم؟ بگو: آيا شما را دانشى است كه اظهار آن براى ما توانيد كرد؟! چيزى جز گمان را پيروى نمى‌كنيد، و جز به گزافه سخن نمى‌گوئيد. [2]

سبب گرفتارى‌هاى اينان نداشتن دانشى نظم‌بخش و قلبى مراقب و كردارى پاك‌ساز است و اينكه چيزى جز پيروى شيطان و رسيدن به شهوتها و همنشينى منافقان لهو و هذيان‌گرا و خسران مآب را ندارند.

و چه بسيار از بعضيشان شنيده مى‌شود: «اعمال بدنى بى‌ارزشند دل را بايد نگريست، دلهاى ما واله حبّ خدا و واصل به معرفت اويند، و در حظائر قدس جا خوش كرده‌اند؛ غوطه‌ورى ما در شهوات و لذات با ظواهر و بدنهامان است، نه با بواطن و دلهامان».

برين باورند كه در اثر نزديكى و جايگاهى كه نزد خدا براى خود مى‌پندارند مباشرت شهوتها و همگامى معصيتها آنان را از راه خداى بازنخواهد داشت.

احمق زنديق سفيه متوجه نيست كه با گفتن اين فريبا سخنان كه نتيجه‌اى جز فروزان ساختن آتش عذاب ندارند، رتبه‌ى نفس بى‌قابليت خود را از جايگاه پيامبران- كه درود خدا بر آنان باد- فراتر برده است؛ چرا كه فقط يك خطا آنان را از راه خدا بازمى‌داشت تا آنجا كه سالهاى متوالى آنان براى چيزى كه آن را معصيت و گناه مى‌شمردند، مى‌گريستند و نوحه‌گرى مى‌كردند.

خداوند تعالى در حكايت بلعم باعورا به سلوك علمى و عملى آگاهى مى‌دهد و به شديدترين وجه از ميل به خواهشها و جاذبه‌هاى شهوات دنيوى‌

[1] - وَ اللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّ الْمُنافِقِينَ لَكاذِبُونَ. [سوره منافقون 63/ 1].

[2] - تضمينى است از آيات 93 و 148 سوره انعام.