در مقدمه‌ى كتاب نخست نفس انسانى و كيفيت تكاملى علمى آن را توضيح مى‌دهد، و با ذكر مثالى چگونگى كسب معارف و موانعى را كه در راه آن موجود است بيان مى‌كند و اينكه بدون كوشش بسيار و رفع اين موانع دست‌يابى به علم و عرفان نشدنى است؛ آنگاه متوجه مى‌سازد: افراد مدعى كه نه در تحصيل و راه بدست آوردن عرفان رنجى مى‌برند و نه در راه برطرف كردن موانع كوششى نموده‌اند هرگز به عرفان الهى نتوانند رسيد و اين‌چنين مدّعيان جز عده‌اى شياد و دروغزن بيش نيستند كه امر را بر ديگران مشتبه مى‌سازند و چه بسا بر خودشان نيز مشته شده است.

گفتار اول: اين گفتار در بيان اين معنى است كه برترين مقام، رسيدن به معرفت الهى است؛ و شخص خداجوى بايد نخست مقررات شريعت را شناخته و سخت بدانها پايبند بود، و بدون چنين دانشى شروع در مجاهدت گمراهى ببار آرد، و كسى كه خود را برياضات شرعى تهذيب ننموده است نشايد كه بفكر نظر در حقايق افتد.

آنگاه بيان مى‌كند كه حكيم و فقيه كيست و علما بر چند قسمند، و اينكه مقام حكمت بسيار بلند است و هركسى را حكيم نتوان خواند و عارف حقيقى را مرتبتى بلند است گو اينكه كسى او را نشناسد و پيرو او نگردد.

گفتار دوم: درين گفتار بيان مى‌كند گو اينكه برترين مقام، داشتن علم است ولى نه هر علمى، بلكه برترين همه، علم الهى است. و اينكه رسيدن به معارف يقينى بالاترين كمال و نهايت بهجت و سعادت است، و ثمره‌ى خلقت و بالاترين مقصود از آن همانا وجود عالم ربانى است و ديگران به‌منزله‌ى طفيل وجود اويند.

آنگاه مى‌گويد كسانى را كه عقايدى خلاف واقع و فاسد دارند خطر بدعاقبتى تهديد مى‌كند، و بيان اينكه سبب بدعاقبتى چيست و از آن پس چندى از نشانه‌ى دوستان خداى را برمى‌شمارد تا افراد بى‌توجه را روشن شود كه چه كسانى دوستان خدايند و چه نشانه‌هائى دارند و فريب منافقان و دروغ‌زنان را نخورند.