روز طورى وراى طور عقل و معلوماتى بالاتر از درك تفكرى شمرده مى‌شدند) به آسانى مورد بحث و نظر قرار گيرند و ثالثا: ذخاير زيادى از ظواهر دينى و بيانات عميق فلسفى پيشوايان اهل بيت عليهم السلام كه قرن‌ها صفت معماى لاينحل را داشتند و غالبا از متشابهات شمرده مى‌شدند حل و روشن شدند و به اين ترتيب ظواهر دينى و عرفان و فلسفه آشتى كامل پذيرفته و در يك مسير افتادند و پيش از صدر المتألهين نيز دانشمندانى مانند شيخ سهروردى مؤلف‌ حكمة الاشراق‌ از فلاسفه قرن ششم و شمس الدين محمد تركه از فلاسفه قرن هشتم هجرى قدم‌هاى مؤثرى در اين راه برداشته‌اند ولى موفقيت كامل نصيب صدرالمتألهين شد.

صدر المتألهين در پيرو اين روش موفق شد كه نظريه حركت جوهرى را به ثبوت برساند و بعد رابع و نظريه نسبيت را (البته در خارج ذهن نه در فكر) كشف نمايد و نزديك به پنجاه كتاب و رساله تأليف كرده و از شاهكارهاى وى در فلسفه كتاب‌ اسفار در چهار جلد مى‌باشد.

طريق سوم: كشف‌

1- انسان و درك عرفانى؛

2. ظهور عرفان در اسلام؛

3. راهنمايى كتاب و سنت به عرفان نفس و برنامه آن.

انسان و در ك عرفانى‌

در عين حال كه اكثريت قاطع افراد انسان سرگرم تنظيم امور معاش و تلاش در رفع حوايج زندگى روزانه هستند و به معنويات نمى‌پردازند، در نهاد اين نوع غريزه‌اى به نام غريزه واقع بينى موجود است كه گاهى در برخى از افراد به كار افتاده به يك رشته درك‌هاى معنوى وادارش مى‌كند.