فجايع اعمال امويان به حدى فاش و بى پرده بود كه اكثريت اهل تسنن با اين‌كه خلفا را عموما مفترض الطاعه مى‌دانستند ناگزير شده خلفا را به دو دسته تقسيم كردند. خلفاى راشدين كه چهار خليفه اول پس از رحلت پيغمبر اكرم مى‌باشد (ابوبكر، عمر، عثمان وعلى) و خلفاى غير راشدين كه از معاويه شروع مى‌شود.

امويين در دوران حكومت خود در اثر بيدادگرى و بى بندو بارى به اندازه‌اى نفرت عمومى را جلب كرده بودند كه پس از شكست قطعى و كشته شدن آخرين خليفه اموى دو پسر وى با جمعى از خانواده خلافت از دار الخلافه گريختند و به هر جا روى آوردند پناهشان ندادند بالاخره پس از سرگردانى‌هاى بسيار كه در بيابان‌هاى نوبه و حبشه و بجاوه كشيدند و بسيارى از ايشان از گرسنگى و تشنگى تلف شدند، به جنوب يمن در آمدند و به دريوزگى خرج راهى از مردم تحصيل كرده در زىِّ حمالان عازم مكه شدند و آن‌جا در ميان مردم ناپديد گرديدند [1].

شيعه در قرن دوم هجرى‌

در اواخر ثلث اول قرن دوم هجرى به دنبال انقلاب‌ها و جنگ‌هاى خونينى كه در اثر بيدادگرى و بدرفتارى‌هاى بنى اميه در همه جاى كشورهاى اسلامى ادامه داشت دعوتى نيز به نام اهل بيت پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله در ناحيه خراسان ايران پيدا شده متصدى دعوت ابومسلم مروزى سردار ايرانى بود كه به ضرر خلافت اموى قيام كرد و شروع به پيشرفت نمود تا دولت اموى را برانداخت‌ [2]. اين نهضت و انقلاب اگرچه از تبليغات عميق شيعه سرچشمه مى‌گرفت و كم و بيش عنوان خون‌خواهى شهداى‌

[1] . تاريخ يعقوبى، ج 3، ص 84

[2] . همان، ج 3، ص 79؛ تاريخ ابوالفداء، ج 1، ص 208 و تواريخ ديگر