مى‌توانست در آغاز خلافت خود با عناصر مخالف موقتاً از درِ آشتى و صفا درآمده آنان را با مداهنه راضى و خشنود نگه دارد و بدين وسيله خلافت خود را تحكيم كند سپس به قلع و قمع شان بپردازد.

ولى اينان اين نكته را ناديده گرفته‌اند كه خلافت على يك نهضت انقلابى بود ونهضت‌هاى انقلابى بايد از مداهنه و صورت سازى دور باشد مشابه اين وضع در زمان بعثت پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله نيز پيش آمد و كفار و مشركين بارها به آن حضرت پيشنهاد سازش دادند و اين‌كه آن حضرت به خدايانشان متعرض نشود ايشان نيز كارى با دعوت وى نداشته باشند ولى پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله نپذيرفت با اين‌كه مى‌توانست در آن روزهاى سخت مداهنه و سازش كرده موقع خود را تحكيم نمايد سپس به مخالفت دشمنان قد علم كند. اساساً دعوت اسلامى هرگز اجازه نمى‌دهد كه در راه زنده كردن حقى حق ديگرى كشته شود يا باطلى را با باطل ديگرى رفع نمايند و آيات زيادى در قرآن كريم در اين باره موجود است. [1]

گذشته از اين‌كه مخالفين على در راه پيروزى و رسيدن به هدف خود از هيچ جرم و جنايت و نقض قوانين صريح اسلام (بدون استثنا) فروگزارى نمى‌كردند و هر لكه را به نام اين‌كه صحابى هستند و مجتهدند توجيه مى‌كردند، ولى على عليه السلام به قوانين اسلام پاى‌بند بود.

از على عليه السلام در فنون متفرقه عقلى و دينى و اجتماعى نزديك به يازده هزار كلمات قصار ضبط شده‌ [2] و معارف اسلام را [3] در سخنرانى‌هاى خود با بليغ‌ترين لهجه و

[1] . به شأن و نزول آيه 5، سوره ص: «وَ انْطَلَقَ الْمَلَأُ مِنْهُمْ أَنِ امْشُوا وَ اصْبِرُوا عَلى‌ آلِهَتِكُمْ» و آيه 73 سوره اسرى: «وَ لَوْ لا أَنْ ثَبَّتْناكَ لَقَدْ كِدْتَ تَرْكَنُ إِلَيْهِمْ شَيْئاً قَلِيلًا» و آيه 9 سوره قلم: «وَدُّوا لَوْ تُدْهِنُ فَيُدْهِنُونَ» در تفاسير روايتى مراجعه شود

[2] . غرر الحكم و درر الكلم‌

[3] . مروج الذهب، ج 2، ص 431 و ابن ابى‌الحديد، ج 1، ص 181