شيعه جواب مى‌داد.

و پس از عثمان بن سعيد، فرزندش محمدبن عثمان به نيابت امام منصوب شد و پس از وفات محمدبن عثمان عمرى ابوالقاسم حسين ابن روح نوبختى نائب خاص بود و پس از وفات حسين بن روح نوبختى على بن محمد سمرى نيابت ناحيه مقدسه امام را داشت.

و چند روز به مرگ على بن محمد سمرى (كه در سال سيصد و بيست و نه هجرى اتفاق افتاد) مانده بود كه از ناحيه مقدسه توقيعى صادر شد كه در آن به على بن محمد سمرى ابلاغ شده بود كه تا شش روز بدرود زندگى خواهد گفت و پس ازآن در نيابت خاصه بسته وغيبت كبرى واقع خواهد شد و تا روزى كه خدا در ظهور آن حضرت اذن دهد غيبت دوام خواهد يافت‌ [1] و به مقتضاى اين توقيع غيبت امام زمان عليه السلام به دو بخش منقسم مى‌شود.

اول غيبت صغرى كه از سال دويست و شصت هجرى شروع نموده و در سال سيصد و بيست و نه خاتمه مى‌يابد و تقريباً هفتاد سال مدت امتداد آن مى‌باشد.

دوم غيبت كبرى كه از سال سيصد و بيست و نه شروع كرده و تا وقتى كه خدا بخواهد ادامه خواهد يافت. پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله در حديث متفق عليه مى‌فرمايند: «اگر نمانده باشد از دنيا مگر يك روز خدا آن روز را دراز مى‌كند تا مهدى از فرزندان من ظهور نموده دنيا را پر از عدل و داد كند چنان‌كه از ظلم و جور پر شده باشد» [2].

بحث در ظهور مهدى عليه السلام از نظر عمومى‌

در بحث نبوت و امامت اشاره كرديم كه به موجب قانون هدايت عمومى كه در

[1] . بحارالانوار، ج 51، ص 360- 361 و الغبية شيخ طوسى، ص 242

[2] . از باب نمونه: عبدالله بن مسعود قال، قال النبي صلى الله عليه و آله: لو لم يبق من الدنيا إلّايوم واحد لطول الله ذلك اليوم حتى يبعث فيه رجلًا من امتي و من أهل بيتي يواطى اسمه اسمي يملأ الأرض قسطاً و عدلًا كما ملئت جوراً و ظلماً. «فصول المهمة، ص 271»