و مكان‌اند آيات بر وى ميخوانند و باو ميگويند و مينمايند يكى بعد از ديگرى، و آن روزيست بعد از روزى كه بر وى ميگذرد و حالى كه بعد از حالى مشاهده ميكند، وَ ذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّهِ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ‌ 9 بر مثال كسى كه نامه ميخواند سطرى بعد سطرى و حرفى بعد از حرفى. پس چون نظر بصيرت او بكحل هدايت گشوده شود چنانكه اهل قيامت را گفته شد از عالم خلق بگذرد و بعالم امر برسد كه مبدأش از آنجا بوده است بر همه كتاب بيكبار مطلع شود، مانند كسى كه آن نامه مشتمل بر سطور و حروف بيكبار تا در پيچيده، پيش او باشد، يَوْمَ نَطْوِي السَّماءَ كَطَيِّ السِّجِلِّ لِلْكُتُبِ‌، وَ السَّماواتُ مَطْوِيَّاتٌ بِيَمِينِهِ‌ 10 نمى‌گويد بشماله تا دانند كه اهل شمال را از طى آسمانها نصيبى نيست و اگر بخود قدرت مطالعه آن نداشته باشد چون بر وى خوانند استماع نكند، حالش اين بود كه‌ يَسْمَعُ آياتِ اللَّهِ تُتْلى‌ عَلَيْهِ ثُمَّ يُصِرُّ مُسْتَكْبِراً كَأَنْ لَمْ يَسْمَعْها فَبَشِّرْهُ بِعَذابٍ أَلِيمٍ‌ 11 و در سمع و بصر و كلام و كتاب اسرار بسيار است كه ذكر آن در اين مختصر ممكن نباشد.

يادداشت‌ها

(1)- هرآينه فرمان او، چون چيزى را بخواهد اينست كه به آن بگويد باش پس خواهد بود. (يس 36/ 82)

(2)- و امر ما جز يكى نيست. (قمر 54/ 50)

(3)- تر و خشكى نيست مگر آنكه در كتاب آشكار، آمده است.

(انعام 6/ 59)

(4)- آن نشانه‌هاى خداست آن را بحق بر تو ميخوانيم. (بقره 2/ 252)

(5)- آن نشانه‌هاى كتاب آشكار است. (شعراء 26/ 2)

(6)- هرآينه در آمد و شد روز و شب و آنچه خدا در آسمانها و زمين آفريد