مسألة: «صوم» كفّ نفس است، از مفطرات معهوده، با نيّت.

و هر شبى، نيّت بايد كرد و جايز است كه [انسان، نيّت‌] همه ماه را، در يك نيّت جمع كند، و اكتفا به قصد قربت جايز است.

و مفطرات و مبطلات «صوم» [عبارت از:] «اكل» است، و «شرب»، و «وطى»، و «استمناء»، و رسانيدن «غبار غليظ» به حلق، و باقى ماندن بر «جنابت»، تا صبح- به عمد- و «عود به خواب»، بعد از بيدارى دوّم و «ارتماس» به عمد، و «احتقان».

پس ارتكاب يكى از شش چيز اوّل، موجب «كفّاره» و «قضا»- هر دو- است، و در ما عدا خلاف است، در لزوم هر دو با هم. و امّا در انتباه اوّل، اگر عود كند به خواب و غسل نكند، تا صبح شود، «قضا» هست و «كفّاره» نيست. قال اللّه تعالى: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ» [1] و فى الحديث القدسى: «الصّوم لى و أنا اجزى به» [2]، بهتر آن است كه: «اجزى»، مبنى للمفعول خوانده شود، تا از قبيل حديث شريف قدسى ديگر باشد كه: «من قتلته فعلىّ ديته و من علىّ ديته فانا ديته» [3]، چنانكه بيايد كه: در صوم، مظهريّت «صمد لا يطعم»، اگر قصد شود، عمل أتمّ و عامل «اعظم» خواهد بود: «انّما الاعمال بالنّيات». [4]

و صوم را، [با] اضافه تشريفيّه، به خود [نسبت‌] داده، و «الصّوم لى» [5] فرموده، با