مسأله: مطهّرات ده است:

- اوّل «آب» و آن، دو قسم است:

«مضاف» كه مستحق اطلاق اسم «آب» بدون اضافه و تقييد نيست، چون عصارات و امراق. امّا «عصاره» مثل آب خربزه و هندوانه و غير اينها، و امّا «مرق»، آبى است كه ممزوج شود، به غير، چون برنج و غيرش از حبوب، به حيثيّتى كه مستحق سلب اسم «آب» على الاطلاق شود.

و آب «مطلق» و آن مستحقّ صدق آب است على الاطلاق، بى‌قيد و اضافه، و آن چند قسم است؛ آب جارى، و آب چاه و آب باران، و آب راكد، و اين‌ [1] هم دو قسم است؛ آب «كرّ» و آب «قليل»- كمتر از كرّ- و همه اقسام آن، طاهر است و مطهّر از «حدث» و «خبث»، به خلاف مضاف كه مطهّر نيست، نه از «حدث» و نه از «خبث»، نه كثيرش و نه قليلش.

سرّ: حكمت اين كه آب مطلق، «مطهّر» است وانگهى متطهّرش، زياده است بر مطهّرات ديگر، آن است كه: آب، صورت حيات سارى در كلّ و رقيقه آن است كه هر معنى را صورتى و هر حقيقتى را رقيقتى است، و حيات سارى، وجود مطلق است كه «وجود منبسط» و «فيض مقدّس» و نيز «ماء سايل» در اوديه‌اش گويند، و آن حيات سارى، مطهّر است مردگان موادّ را، از لوث نقايص و خسايس و ماهيّات را، از سلوب و نادارى. و حيثيّت وجود كه حيثيّت «ابا» و «امتناع» از عدم است، كاشف از حيثيّت وجوب است و «وجه اللّه» است. پس، پاك‌كننده است، لوث «امكان» را و طارد «عدم» است و «آب حياتى» كه گويند در ظلمات است، حقيقتش «وجود