چنانكه گفتيم بظاهر نور ايمان است چنانكه در آيات‌ يُرِيدُونَ لِيُطْفِؤُا نُورَ اللَّهِ بِأَفْواهِهِمْ وَ اللَّهُ مُتِمُ‌ نُورِهِ‌ صف:

8. وَ يَجْعَلْ لَكُمْ‌ نُوراً تَمْشُونَ بِهِ‌ حديد: 28. أَ وَ مَنْ كانَ مَيْتاً فَأَحْيَيْناهُ وَ جَعَلْنا لَهُ‌ نُوراً يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ‌ انعام: 122. منظور نور هدايت و ايمان است.

مشكاة چنانكه در «شكو» گذشت بمعنى محفظه يا قنديل است مراد از «مصباح» چنانكه در تفسير جلالين گفته فتيله شعله‌دار چراغ است «زجاجة» شيشه‌ايست كه فتيله را در ميان گرفته و شعله از حركت هوا مصون مانده و نورش چند برابر شده است. زَيْتُونَةٍ لا شَرْقِيَّةٍ وَ لا غَرْبِيَّةٍ درخت زيتونى است كه در شرق و غرب باغ نيست بلكه در جائى از باغ قرار گرفته كه آفتاب مرتّب بر آن ميتابد رجوع شود به «غرب» در نتيجه خوب رسيده و روغن‌اش صاف و خالص ميباشد.

«زيت» روغن زيتون است‌ نُورٌ عَلى‌ نُورٍ ظاهرا مبتدا در آن حذف شد و آن «هو» است و راجع بنور زجاجه كه از كلام فهميده ميشود يعنى نور شيشه، نور بالاى نور است ظاهرا مراد تضاعف نور بوسيله شيشه است نه دو تا بودن نور. معنى آيه چنين ميشود.

خدا آفريننده و پديد آورنده آسمانها و زمين است، حكايت نور هدايتى كه از جانب او است مانند محفظه يا قنديلى است كه در آن چراغ و شعله‌اى قرار گرفته، شعله در ميان شيشه‌ايست كه مانند ستاره درخشان ميدرخشد، آن چراغ افروخته است از عصاره زيتونى كه كاملا رسيده كه گوئى روغن آن پيش از رسيدن آتش روشن ميشود، نور شيشه نور مضاعفى است خدا آنكس را كه بخواهد بنور خويش هدايت ميكند و بمردم مثلها ميزند و خدا بهر چيز دانا است.

در اين آيه ظاهرا وجود مؤمن بقنديل و چراغ و شيشه و غيره تشبيه‌