نهج:لِكُلٍّ جَعَلْنا مِنْكُمْ شِرْعَةً وَمِنْهاجاًمائده: 48. نهج (بر وزن فلس) و
منهاج بمعنى طريق واضح (راه آشكار) است آنرا طريق مستقيم نيز گفتهاند يعنى: براى
هر يك از شما امّتها شريعت و طريقى واضح قرار داديم تفصيل آيه در «شرع» ديده شود منهاج فقط يكبار در كلام اللّه آمده است.
نهر:
(بر وزن فلس) بمعنى زجر و راندن آيد راغب شدّت را در آن قيد كرده استفَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلا
تَقْهَرْ. وَ أَمَّا السَّائِلَ فَلاتَنْهَرْضحى: 9 و 10.
به يتيم ستم نكن وسائل نران و ردّ نكن طبرسى فرموده نهر و انتهار آن
است كه بر سائل صيحه بزنى از انس بن مالك روايت شده كه رسول خدا صلّى اللّه عليه و
آله فرموده:
بپدر و مادر افّ نگو و آنها را زجر نكن و صيحه نزن و با آنها با
احترام سخن گو.
نَهَار:روز. آن در شرع از طلوع فجر تا غروب آفتاب استوَ لَهُ ما سَكَنَ فِي
اللَّيْلِ وَالنَّهارِوَ هُوَ السَّمِيعُ
الْعَلِيمُانعام:
13.وَ
أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِالنَّهارِوَ زُلَفاً مِنَ اللَّيْلِهود: 114.
اين لفظ پنجاه و هفت بار در قرآن مجيد آمده است. نهار و نهر (بر وزن
فرس) در اصل بمعنى اتساع است روز را از آن نهار گفتهاند كه نور در آن انبساط و
وسعت مييابد.
أَنْهَار:جمع نهر (بر وزن فلس و فرس) وزن دوّم افصح و مطابق قرآن مجيد است.
طبرسى و راغب آنرا رود معنى كردهاند نه آب جارى عبارت مجمع چنين
است: «النَّهْرُ: المجرى الواسع من مجارى الماء» و
راغب گويد:
«النَّهَرُمجرى الماء الفائض» در قاموس گويد «النَّهَرُمجرى الماء».