و لبخند زد.

[از اين آيه چند مطلب بدست ميآيد.] 1- مورچگان با هم سخن گويند و ما فى الضمير خويش را بهمديگر بيان ميدارند قالَتْ‌ نَمْلَةٌ يا أَيُّهَا النَّمْلُ‌ ....

2- اگر نملة مؤنّث باشد ميتوان پى برد كه ملكه مورچگان همانطور كه عهده‌دار تخم‌گذارى است بر مورچگان حكومت نيز دارد كه دستور دخول بلانه‌ها را صادر كرده است و نيز روشن ميشود كه مورچگان تشكيلات اجتماعى و حكومت دارند.

3- بالاتر از همه اينكه مورچگان انسانها را ميشناسند زيرا مورچه بمورچگان ديگر گفت: اگر داخل لانه‌ها نشويد سليمان و لشكريانش شما را پامال ميكنند پس آن مورچه سليمان و لشكريان او را ميشناخته است امروز با آنكه كتابها در باره زندگى مورچگان نوشته‌اند و در شناخت اسرار آن زحمتها كشيده‌اند هنوز بآن پايه نرسيده‌اند كه قرآن مجيد گفته است.

4- سليمان عليه السّلام از سخن مورچه با خبر شده و تبسّم و تعجّب كرده است.

أَنْمُلَه‌: سر انگشت. بقولى بند آخر انگشت. جمع آن انامل و انملات است‌ وَ إِذا خَلَوْا عَضُّوا عَلَيْكُمُ‌ الْأَنامِلَ‌ مِنَ الْغَيْظِ آل عمران: 119. چون خلوت كنند از غيظ بر شما سر انگشتان بجوند.

در مجمع گفته: اصل آن از نمل است سر انگشت تشبيه شده بمورچه در كوچكى و حركت. نمل (بر وزن كتف) سخن چين را گويند كه اقوال را در پنهانى از اين بآن نقل ميكند مانند مورچه كه در پنهانى قوت بسيار نقل ميكند.

نمم‌: وَ لا تُطِعْ كُلَّ حَلَّافٍ مَهِينٍ. هَمَّازٍ مَشَّاءٍ بِنَمِيمٍ‌ قلم: 10 و 11. نمّ بمعنى سخن چينى است نميم و نميمه اسم است از آن يعنى: اطاعت نكن از هر قسم خوار پست كه عيبجو و بسيار سخن چين است «مشى بنميم» بمعنى (سخن چينى كرد) است اين كلمه يكبار