مَنَامِي وَ فِي يَقَظَتِي».

(برهان).

از امير المؤمنين عليه السّلام در امالى شيخ نقل شده: از روزيكه كلام رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله را درباره آية الكرسى شنيدم هيچ شب نخوابيدم مگر اينكه آنرا خواندم.

كرم: (بر وزن فرس) و كرامت بمعنى سخاوت، شرافت، نفاست و عزّت است.

در صحاح و قاموس گويد: «الكرم ضدّ اللؤم» يعنى كرم ضدّ لئآمت است پس كريم بمعنى سخى است چنانكه در دو كتاب فوق و اقرب الموارد آمده‌ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيٌ‌ كَرِيمٌ‌ نمل:

40. همانا پروردگار من بى‌نياز و سخاوتمند است.

در مصباح فيومى و اقرب الموارد آمده: «كرم الشّى‌ء كرما: نفس و عزّ فهو كريم» بنا بر اين كريم بمعنى نفيس و عزيز است‌ فَبَشِّرْهُ بِمَغْفِرَةٍ وَ أَجْرٍ كَرِيمٍ‌ يس: 11. او را بغفران و مزدى شريف و نفيس بشارت ده.

راغب ميگويد: كرم اگر وصف خدا واقع شود مراد از آن احسان و نعمت آشكار خداست و اگر وصف انسان باشد نام اخلاق و افعال پسنديده اوست كه از وى ظاهر ميشود بكسى كريم نگويند مگر بعد از آنكه آن اخلاق و افعالى از وى ظاهر شود و هر چيزيكه در نوع خود شريف است با كرم توصيف ميشود.

پس در هر جا از قرآن لفظ كريم يا كرامت و يا فعل آن آمد با در نظر گرفتن تناسب محل ميشود آنرا بيكى از معانى چهار گانه كه در اول گفته شد گرفت.

وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَنِي آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ ... اسراء: 70. اولاد آدم را فضيلت داديم و شرافتمند كرديم و راه خشكى و دريا را بر وى گشوديم.

أَ رَأَيْتَكَ هذَا الَّذِي‌ كَرَّمْتَ‌ عَلَيَ‌ اسراء: 62. بگو اين همان است كه بر من فضيلت دادى؟! وَ قالَ الَّذِي اشْتَراهُ مِنْ مِصْرَ لِامْرَأَتِهِ‌ أَكْرِمِي‌ مَثْواهُ‌ يوسف: 21.

آنكه يوسف را از مصر خريد بزنش گفت اقامت و سكونت او را در اين‌