بوسيله قرينه معلوم ميشود مثل‌ قالَ هذا مِنْ‌ عَمَلِ‌ الشَّيْطانِ‌ قصص: 15.

و مثل‌ إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَ الْعَمَلُ‌ الصَّالِحُ يَرْفَعُهُ‌ فاطر: 10.

راغب گويد: عمل هر فعلى است كه از حيوان روى قصد واقع شود، آن از فعل اخصّ است زيرا فعل گاهى بفعل حيوانات كه لا عن قصد سر زند اطلاق ميشود و بعضا بفعل جمادات نيز گفته ميشود ولى عمل خيلى كم بلا قصد و فعل جماد گفته ميشود.

در اقرب الموارد گفته: عمل در كارى گفته ميشود كه از روى عقل و فكر باشد لذا با علم مقرون ميشود ولى فعل اعمّ است.

پس فرق بين عمل و فعل اعمّ و اخصّ است. اين فرق را از قرآن مجيد نيز ميشود استفاده كرد كه عمل باعمال و كارهاى ارادى اطلاق شده ولى فعل گاهى در افعال جماد نيز بكار رفته است مثل‌ بَلْ فَعَلَهُ كَبِيرُهُمْ هذا انبياء: 63.

قبول عمل از غير مسلمان‌

در قرآن مجيد آياتى هست كه ظهور آنها قبول عمل از مسلمان و غير مسلمان هر دو است. و عمل صالح بهر دو گروه مفيد خواهد بود. اينك ما آنها را نقل و بررسى ميكنيم:

1- إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ الَّذِينَ هادُوا وَ النَّصارى‌ وَ الصَّابِئِينَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ عَمِلَ‌ صالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ‌ بقره: 62. همچنين است آيه 69 از سوره مائده.

مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ‌ خبر انَّ است و چون بايد از خبر بمبتدا ضمير بر گردد لذا تقدير چنين ميشود «مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ مِنْهُمْ» و ضمير جمع راجع است بهمه چهار گروه و اگر مَنْ آمَنَ‌ مبتدا و فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ ... خبر آن باشد باز جمله خبر انَّ است و از تقدير ضمير ناگزير هستيم. ظهور آيه در آنست كه آن چهار گروه با حفظ اسم مؤمن و يهودى و نصرانى و صابى اگر ايمان بخدا و قيامت داشته و اعمال خوب‌