عقده‌ايكه مانع فهميده شدن كلام است از زبانم بگشا.

طبرسى، زمخشرى، بيضاوى، ابن كثير و غيره نقل كرده‌اند كه موسى در بچگى ريش فرعون را كند، فرعون ناراحت شد و خواست او را بكشد، زنش آسيه گفت: موسى بچه است و از روى عمد اينكار نكرد، براى امتحان وى مقدارى خرما و مقدارى اخگر حاضر كردند موسى چون خواست دست بسوى خرما ببرد جبرئيل دست او را بسوى اخگر برد تا آنرا گرفته و بدهان گذاشت دهانش سوخت و لكنت زبان پيدا كرد.

در صافى آنرا از تفسير قمى از امام باقر عليه السّلام نقل كرده ولى در تفسير برهان بنظرم اين قسمت حديث را بامام باقر عليه السّلام نسبت نداده است و سند روايت روشن نيست.

احتمال ظاهرا مراد از عقده گرفتگى زبان و كوتاهى منطق در اثر تنگى سينه باشد، چون موسى ميخواست با فرعون صحبت كند احتمال داشت كه مقام و قدرت فرعون او را هراسان كرده و قلبش بطپش و زبانش بتلجلج افتد چنانكه در جاى ديگر گفته:

وَ يَضِيقُ صَدْرِي وَ لا يَنْطَلِقُ لِسانِي فَأَرْسِلْ إِلى‌ هارُونَ‌ شعراء: 13. و اگر مراد عيب و لكنت زبان بود بهتر بود بگويد «وَ احْلُلِ الْعُقْدَةَ» با الف و لام عهد.

وانگهى اگر اخگر را بدست گرفته ديگر بدهان گذاشتن بعيد است اين مطلب را در «بين» ذيل آيه‌ وَ لا يَكادُ يُبِينُ‌ مشروحا گفته‌ايم. و اللّه اعلم.

وَ مِنْ شَرِّ النَّفَّاثاتِ فِي‌ الْعُقَدِ فلق: 4. عقد بر وزن صرد بمعنى گره‌ها است يعنى از شرّ دمندگان بگره‌ها بخداى فلق پناه ميبرم انشاء اللّه در «نفث» راجع باين آيه صحبت خواهد شد به «فلق» نيز رجوع شود.

عقر: بريدن. «عَقَرَ الْكَلْبَ وَ الْفَرَسَ وَ الْإِبِلَ: قَطَعَ قَوائِمَها بِالسَّيْفِ» طبرسى و راغب گفته‌اند: عُقْر (بر وزن قفل) بمعنى اصل است «عَقَرْتُ‌ النَّخْلَ» خرما را از بيخش بريدم. در نهج البلاغه خطبه 27 فرموده:

«وَ اللَّهِ مَا غُزِيَ قَوْمٌ‌