جلد پنجم‌

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ*

[ادامه ع‌]

بقيه حرف عين‌

عشر: معاشَرت بمعنى مصاحبت و مخالطه است «عَاشَرَهُ‌ مُعَاشَرَةً: خالطه و صاحبه» وَ عاشِرُوهُنَ‌ بِالْمَعْرُوفِ‌ نساء: 19. با زنان بشايستگى زندگى كنيد. اين جمله شامل وظائف مرد با زن است اعم از وظائف واجب و مستحب.

عَشْر (بر وزن فلس) از اسماء عدد است بمعنى ده‌ مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ‌ عَشْرُ أَمْثالِها انعام: 160. همچنين است عشرة (بفتح عين و سكون شين و فتح راء ايضا بفتح هر سه) مثل‌ فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتا عَشْرَةَ عَيْناً بقره:

60. كه بر وزن اول است و مثل‌ تِلْكَ‌ عَشَرَةٌ كامِلَةٌ بقره: 196.

ناگفته نماند: اصل آنست كه عشرة با سه فتح باشد چنانكه در آيه اخير.

ولى با سكون شين نيز جايز است در مجمع فرموده: عشرة را در اثْنَتا عَشْرَةَ ... بالاجماع بسكون شين خوانده‌اند كسر آن نيز جايز است.

كسر لغت ربيعه و تميم و اسكان لغت اهل حجاز است.

عشير: معاشر و رفيق. لَبِئْسَ الْمَوْلى‌ وَ لَبِئْسَ‌ الْعَشِيرُ حج: 13. البته بد مولى و بد همدم و رفيقى است.

عشير بمعنى يك دهم نيز آمده ولى در قرآن مجيد بكار نرفته است.

عشيره: خانواده. راغب گويد:

عشيره اهل رجل و خانواده اوست كه بوسيله آنها زياد ميشود و براى او بمنزله عدد كامل ميشوند كه عشره عدد كامل است ديگران آنرا اقوام نزديك پدرى يا قبيله گفته‌اند «عَشِيرَةُ الرَّجُلِ‌