احقاف: 15. يعنى حمل و از شير باز شدن انسان سى ماه است.

جمع قلّه آن اشهر و جمع كثرت آن شهور است مثل‌ «الْحَجُ‌ أَشْهُرٌ مَعْلُوماتٌ» بقره: 197. مراد از اشهر چنانكه روايات بيان ميكند شوال، ذو القعدة، ذو الحجه است.

و مثل‌ «إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنا عَشَرَ شَهْراً فِي كِتابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ» توبه: 36. اين آيه روشن ميكند كه خداوند خود چنين اراده فرموده كه از روز خلقت آسمانها و زمين ماههاى تمام كننده سال دوازده باشد. مراد از كتاب شايد كتاب تكوين و دنيا و شايد لوح محفوظ باشد.

راجع بماههاى حرام و احكام آنها، همچنين آيه‌ «فَإِذَا انْسَلَخَ‌ الْأَشْهُرُ الْحُرُمُ» توبه: 5. «الشَّهْرُ الْحَرامُ‌ بِالشَّهْرِ الْحَرامِ» بقره: 194. «يَسْئَلُونَكَ عَنِ‌ الشَّهْرِ الْحَرامِ قِتالٍ فِيهِ» بقره: 217.

به «حرام» رجوع شود. و آيه‌ «وَ لِسُلَيْمانَ الرِّيحَ غُدُوُّها شَهْرٌ وَ رَواحُها شَهْرٌ» سباء: 12. در «ريح» گذشت.

شهق: شهيق بدرون كشيدن نفس چنانكه زفير خارج كردن آن (باز دم) است. (اقرب) در صحاح نسبت آنرا بقول داده است‌ «فَأَمَّا الَّذِينَ شَقُوا فَفِي النَّارِ لَهُمْ فِيها زَفِيرٌ وَ شَهِيقٌ‌» هود:

106. زفير و شهيق هر دو اسم صوت و صداى مردم اندوهناك است كه هنگام نفس كشيدن و باز دم شنيده ميشود (مجمع از زجاج). بقيه مطلب در «زفر».

درباره صداى جهنّم آمده‌ «إِذا أُلْقُوا فِيها سَمِعُوا لَها شَهِيقاً وَ هِيَ تَفُورُ» ملك: 7. ايضا آمده‌ «سَمِعُوا لَها تَغَيُّظاً وَ زَفِيراً» فرقان: 12. ممكن است منظور تشبيه صداى جهنّم بصداى انسان باشد يعنى صفير جهنّم آنگاه كه بشدت مشتعل گردد مانند صداى زير و بم اندوهناكان است. بهر حال منظور از هر دو، صفير و صداى جهنّم است.

در «جهنّم» گذشت كه جهنّم ذى شعور و عاقل است بآنجا رجوع شود.