بشب آنگاه كه ميرود. تفسير اين آيه در «فجر» ديده شود.

[شفاعت‌]

ظاهرا شفاعت را از آنجهت شفاعت گوئيم كه شفيع خواهش خويش را بايمان و عمل ناقص طرف منضم ميكند و هر دو مجموعا پيش خدا اثر ميكنند. با در نظر گرفتن اينكه انگيزاننده شفيع، خداست و او دستور داده چنين خواهشى بكند چنانكه خواهيم گفت. مثلا رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله با اجازه خدا خواهش خويش را با عمل ناقص مؤمن توأم كرده و از خدا ميخواهد كه او را بيامرزد. بعبارت ديگر همانطور كه آنحضرت در دنيا شفاعت رهبرى دارد و واسطه در رساندن احكام خداست، در آخرت نيز واسطه در جلب مغفرت خداست.

لذا معناى اولى در آن ملحوظ ميشود على هذا شفيع بمعنى واسطه، وسيله، و كمك است.

شفاعت را بايد از دو جهت بررسى كرد يكى از جهت تكوين و ديگرى از جهت تشريع. اما از جهت تكوين از بعضى آيات مستفاد ميشود كه كليه اسباب و وسائل زندگى نسبت بمسبّبات و رساندن رحمت خدا بخلق واسطه و شفيع‌اند «إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوى‌ عَلَى الْعَرْشِ يُدَبِّرُ الْأَمْرَ ما مِنْ‌ شَفِيعٍ‌ إِلَّا مِنْ بَعْدِ إِذْنِهِ ...» يونس: 3.

جمله‌ «ما مِنْ‌ شَفِيعٍ‌ إِلَّا مِنْ بَعْدِ إِذْنِهِ» پس از ذكر آفرينش آسمانها و زمين و تدبير آنها روشن ميكند آنها نيز شفيع و واسطه رحمت خدايند ايضا آيه‌ «لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذِي‌ يَشْفَعُ‌ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ» بقره:

255. و ايضا «قُلْ لِلَّهِ‌ الشَّفاعَةُ جَمِيعاً» زمر: 44. و در آياتى نظير «ما لَكُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا شَفِيعٍ‌» سجده:

4. ظاهرا مراد انضمام اسباب بيكديگر است كه باراده خدا انجام مى‌پذيرد مثل‌ «يُدَبِّرُ الْأَمْرَ». اما از جهت تشريع:

ميشود گفت كليه اعمال وسائل و شفيعانند در جلب رحمت و مغفرت خداوند «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا