عرب است در صافى فرموده بقول قمى شعوب عجم و قبائل عرب است و در مجمع آنرا از امام صادق عليه السّلام نقل كرده از ابو عبيده نقل شده: شعوب عجم است و اصل آن از تشعّب است كه نسب عجم بسيار پراكنده است.

و نيز بمعنى قبائل مختلط آمده است چنانكه در اقرب هست.

زمخشرى در كشّاف گويد: شعب بالاترين طبقه از طبقات ششگانه است كه در عرب هست و آنها عبارتند از:

شعب، قبيله، عماره، بطن، فخذ و فصيله. شعب جامع قبائل، قبيله جامع عمائر، عماره جامع بطون، بطن جامع افخاذ، فخذ جامع فصائل ميباشد: خزيمه شعب، كنانه قبيله، قريش عماره، قصّى بطن، هاشم فخذ و عباس فصيله است. آنرا شعوب گفته‌اند كه قبائل از آن منشعب گرديده است. اين كلام را در اقرب الموارد نيز از كشّاف نقل كرده. و آن در صحاح نيز نقل شده ولى فصيله در مرتبه سوم آمده است.

بنظر نگارنده مراد از شعوب جماعتهاى مختلط است كه تيره و طائفه در آنها ملحوظ نيست و شعبه‌ها و فرقه‌ها هستند كه امروز آنرا ملت ميگوئيم استعمال عرب فعلا چنين است و آنرا بجاى ملت بكار ميبرند و ميگويند: الشعب الايرانى، الشعب المصرى.

و قبائل همان تيره‌ها و طائفه‌ها و خانواده‌هاى بزرگ‌اند. در اول آيه كلمه‌ «يا أَيُّهَا النَّاسُ» روشن ميكند كه خطاب بعموم جهانيان است نه فقط عرب و موقع نزول قرآن عرب قبيله‌ها بود و ديگران ملتها يعنى:

اى مردم ما شما را ملتها و قبيله‌ها گردانديم تا يكديگر را بشناسيد و معاملات و مواصلات داشته باشيد و همه را از يك نر و ماده آفريده‌ايم.

غرض از آيه ظاهرا نفى تفاخر با انساب و احساب است و همه مردم يكسان‌اند و احترام و اكرام با تقوى است.

شعيب: يكى از پيامبران نامى كه اسم مباركش يازده بار در قرآن‌