عرب است در صافى فرموده بقول قمى شعوب عجم و قبائل عرب است و در مجمع
آنرا از امام صادق عليه السّلام نقل كرده از ابو عبيده نقل شده: شعوب عجم است و
اصل آن از تشعّب است كه نسب عجم بسيار پراكنده است.
و نيز بمعنى قبائل مختلط آمده است چنانكه در اقرب هست.
زمخشرى در كشّاف گويد: شعب بالاترين طبقه از طبقات ششگانه است كه در
عرب هست و آنها عبارتند از:
شعب، قبيله، عماره، بطن، فخذ و فصيله. شعب جامع قبائل، قبيله جامع
عمائر، عماره جامع بطون، بطن جامع افخاذ، فخذ جامع فصائل ميباشد: خزيمه شعب، كنانه
قبيله، قريش عماره، قصّى بطن، هاشم فخذ و عباس فصيله است. آنرا شعوب گفتهاند كه
قبائل از آن منشعب گرديده است. اين كلام را در اقرب الموارد نيز از كشّاف نقل
كرده. و آن در صحاح نيز نقل شده ولى فصيله در مرتبه سوم آمده است.
بنظر نگارنده مراد از شعوب جماعتهاى مختلط است كه تيره و طائفه در
آنها ملحوظ نيست و شعبهها و فرقهها هستند كه امروز آنرا ملت ميگوئيم استعمال عرب
فعلا چنين است و آنرا بجاى ملت بكار ميبرند و ميگويند: الشعب الايرانى، الشعب
المصرى.
و قبائل همان تيرهها و طائفهها و خانوادههاى بزرگاند. در اول آيه
كلمه «ياأَيُّهَا النَّاسُ»روشن ميكند كه خطاب بعموم جهانيان
است نه فقط عرب و موقع نزول قرآن عرب قبيلهها بود و ديگران ملتها يعنى:
اى مردم ما شما را ملتها و قبيلهها گردانديم تا يكديگر را بشناسيد و
معاملات و مواصلات داشته باشيد و همه را از يك نر و ماده آفريدهايم.
غرض از آيه ظاهرا نفى تفاخر با انساب و احساب است و همه مردم
يكساناند و احترام و اكرام با تقوى است.
شعيب:يكى از پيامبران نامى كه اسم مباركش يازده بار در قرآن