در آيه «فَمَنْيَكْفُرْبِالطَّاغُوتِ»آنرا
شيطان، كاهن، ساحر، طاغيان انس و جنّ، بتها، هر معبود دروغين گفتهاند، قول اول
از امام صادق عليه السّلام نيز مروى است و نيز آن در آيه بمعنى جمع است.
طفئ:خاموش شدن. «طَفِئَالسِّرَاجُ: ذَهَبَ لَهَبُهُ». اطفاء: خاموش كردن «يُرِيدُونَأَنْيُطْفِؤُانُورَ اللَّهِ
بِأَفْواهِهِمْ وَ يَأْبَى اللَّهُ إِلَّا أَنْ يُتِمَّ نُورَهُ ...»توبه: 32.
آيه درباره اهل كتاب است خداوند آنها را كه ميخواستند با القاء شبهه و غيره نبوت
حضرت رسول صلّى اللّه عليه و آله را باطل كنند بشخصى تشبيه كرده كه ميخواهد با پف
دهان نور عظيمى را خاموش كند هكذا در آيه «يُرِيدُونَلِيُطْفِؤُانُورَ اللَّهِ بِأَفْواهِهِمْ وَ اللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ ...»صفّ: 8.
كه آن نيز درباره اهل كتاب است. آيه: «كُلَّماأَوْقَدُوا ناراً لِلْحَرْبِأَطْفَأَهَااللَّهُ»مائده: 64.
ايضا درباره اهل كتاب ميباشد. از اين مادّه فقط سه صيغه فوق در كلام
اللّه يافته است.
1 و
2. تطفيف بمعنى كم كردن پيمانه و وزن است (اقرب و جوامع الجامع) طفيف بمعنى چيز
قليل است گويا چون كم كردن در پيمانه و وزن نسبت باصل جنس قليل است لذا از طفف
آمده. يعنى واى بر كم فروشان، چون از مردم اخذ كيل كنند تمام ميگيرند و چون براى
فروختن بآنها پيمانه و وزن نمايند كم كنند.
آيه دوم معناى تطفيف است و آيه اول با ملاحظه دوم خلق بدى را مجسم
ميكند و گرنه به تنهائى كار بدى نيست و اكتيال بمعنى اخذ كيل است، چون رسول خدا
صلّى اللّه عليه و آله وارد مدينه شدند مردم آن از بدترين مردم در پيمانه بودند و
چون آيه نازل شد پيمانه را درست كردند بنا بر اين سوره مطففين مدنى است. در مجمع
مكّى و مدنى بودن آنرا مختلف فيه نقل كرده است اين لفظ فقط يكبار در قرآن يافته
است.