البلاغه خطبه 222 هست:

«فَأَصْغَيْتُ‌ لَهُ سَمْعِى».

گوشم را بطرب عقيل متمايل كردم (بحرفش گوش دادم).

«إِنْ تَتُوبا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ‌ قُلُوبُكُما» تحريم: 4. يعنى اگر شما دو نفر بخدا توبه كنيد آن بهتر است كه قلب شما دو نفر از حق متمايل و منحرف شده شيعه و اهل تسنن نقل كرده‌اند: خطاب‌ «تَتُوبا» و «قُلُوبُكُما» در آيه بعايشه و حفصه دو زن حضرت رسول صلّى اللّه عليه و آله است بكشّاف زمخشرى و ساير كتب رجوع شود. جريان مفصل آن در تفاسير سوره تحريم مذكور است.

«وَ لِتَصْغى‌ إِلَيْهِ أَفْئِدَةُ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ» انعام: 113. و تا بآن قول باطل قلوب آنانكه بآخرت ايمان ندارند ميل كند. از اين مادّه فقط دو لفظ فوق در قرآن عظيم بكار رفته است.

صفح: اغماض. ناديده گرفتن.

راغب گويد: آن از عفو ابلغ است.

طبرسى فرموده: صفح و عفو و تجاوز از ذنب بيك معنى‌اند. قول راغب بنظر بهتر ميرسد كه در چند آيه عفو و صفح با هم آمده و صفح بعد از عفو واقع شده است. «وَ لْيَعْفُوا وَ لْيَصْفَحُوا أَ لا تُحِبُّونَ أَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ» نور: 22.

يعنى ببخشند و مطلب را ناديده گيرند آيا نميخواهيد خدا شما را بيامرزد؟! هكذا «وَ إِنْ تَعْفُوا وَ تَصْفَحُوا وَ تَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ» تغابن: 14.

بايد دانست اصل صفح بمعنى جانب و روى چيز است مثل صفحه صورت، صفحه سنگ، صفحه شمشير (راغب) در اقرب گويد: صَفَحَ‌ صَفْحاً يعنى از او اعراض كرد حقيقتش اين است كه صفحه صورت خويش را از او بر گرداند.

در مجمع فرموده: بظاهر به پوست بدن انسان صفحه گويند ايضا بظاهر هر چيز صفحه گفته ميشود «صَافَحْتُهُ‌» يعنى ظاهر كف دستم ظاهر كف دست او را ملاقات كرد. در معنى «صَفَحْتُ‌ عَنْهُ» دو قول است يكى اينكه: او را بگناهش موأخذه نكردم و روى خوش‌