شديد، ركن شديد، بأس شديد، شديد القوى (جبرئيل)، زلزله شديد، حساب شديد و غيره كه در قرآن مجيد آمده است جمع آن شداد و اشّداء است مثل‌ وَ بَنَيْنا فَوْقَكُمْ سَبْعاً شِداداً نباء: 12.

شايد مراد آنست كه هر يك در خواص و صفات خود محكم و سخت است.

و مثل‌ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِينَ مَعَهُ‌ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ فتح: 29. اشدّ اسم تفضيل است: قويتر. محكمتر، وَ قالُوا مَنْ‌ أَشَدُّ مِنَّا قُوَّةً فصلت:

15. أَ أَنْتُمْ‌ أَشَدُّ خَلْقاً أَمِ السَّماءُ بَناها نازعات: 27.

اشُدّ (بضم ش) جمع شدّ است مثل اضرّ جمع ضرّ و شدّ بمعنى قوه است و مراد از اشدّ استحكام نيروى جوانى و سنّ است. بعضى آنرا جمع شدّه دانسته‌اند مثل نعمة و انعم و بعضى از اهل بصره گفته‌اند: آن مفرد است. (مجمع) در جوامع الجامع فرموده: اشدّ حال اجتماع عقل و كمال خلق و نيرو و تميز است آن از الفاظ جمع است كه واحد ندارد در صحاح و اقرب آنرا از هيجده سالگى تا سى سالگى گفته است.

بهر حال منظور از بلوغ اشدّ رسيدن بر شد و تعقّل و استحكام جوانى است‌ وَ لا تَقْرَبُوا مالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ‌ أَشُدَّهُ‌ اسراء: 34. در آيه ديگر بجاى اشدّ كلمه «رشد» آمده‌ وَ ابْتَلُوا الْيَتامى‌ حَتَّى إِذا بَلَغُوا النِّكاحَ فَإِنْ آنَسْتُمْ مِنْهُمْ‌ رُشْداً فَادْفَعُوا إِلَيْهِمْ أَمْوالَهُمْ ...

نساء: 6.

در آيه اول دفع مال يتيم مشروط است ببلوغ اشدّ و در دوم باحساس رشد، از اين روشن ميشود كه هر دو بيك معنى است. اين كلمه هفت بار در قرآن مجيد آمده و همه توأم با فعل بلوغ است و حكايت دارند اشدّ مرحله‌اى از عمر آدمى است كه شخص بآن ميرسد.

وَ إِنَّهُ لِحُبِّ الْخَيْرِ لَشَدِيدٌ عاديات: 8. بعضى شديد را بخيل معنى كرده‌اند يعنى انسان چون مال را دوست ميدارد بخيل است. راغب‌