بايد دانست يمن در جنوب مكّه و شام در شمال آن واقع است (بطور
تقريب). اهل مكّه سالى دو مسافرت داشتند وقت زمستان به يمن و وقت تابستان بشام و
ايندو مسافرت نوعا براى خريد و فروش و نقل و انتقال مال التجاره بود. در آيه گذشته
مراد ازرِحْلَةَ
الشِّتاءِ وَ الصَّيْفِهمان دو مسافرت است. و چون در اين دو مسافرت بعنوان اينكه اهل مكّه
ساكنان حرماند از شرّ راهزنان و دزدان در امان بودند و كسى بآنها آزار نميرساند و
با ايمنى تمام رفت و آمد ميكردند لذا خدا در مقام امتنان بآنها فرمود: «إِيلافِهِمْرِحْلَةَالشِّتاءِ وَ الصَّيْفِ.
فَلْيَعْبُدُوا رَبَّ هذَا الْبَيْتِ الَّذِي أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ وَ آمَنَهُمْ
مِنْ خَوْفٍ».
رحم: (بفتح
اوّل و كسر دوّم) رحم زن. محل رشد جنين. جمع آن ارحام است «هُوَالَّذِي يُصَوِّرُكُمْ فِيالْأَرْحامِكَيْفَ يَشاءُ»آل عمران: 6. «وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَ يَعْلَمُ ما فِيالْأَرْحامِ»لقمان:
34.
رحم بمعناى فوق در قرآن هميشه جمع آمده است. بقوم و خويش از آنجهت
رحم و ارحام گفتهاند كه آنها از يك رحم خارج شدهاند (مفردات) يعنى ريشه همه يك
رحم است. ذو رحم يعنى صاحب قرابت و ذوى الارحام يعنى صاحبان قرابت.
«وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي
تَسائَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحامَ»نساء: 1. يعنى از خدا و از ارحام بترسيد و قطع رحم نكنيد، مراد از
ارحام، خويشان است.