نشناسد پيوسته از او ميخواهد و از او استمداد ميكند و وسائليكه او مقرّر داشته مورد استفاده قرار ميدهد.

چنانكه فرموده‌ «أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ» فاطر: 15. همچنين است آيه‌ «وَ قَدَّرَ فِيها أَقْواتَها فِي أَرْبَعَةِ أَيَّامٍ سَواءً لِلسَّائِلِينَ‌» فصلت: 10.

سؤال عقوبت‌

در بسيارى از آيات قرآن سؤال بكار رفته ولى پيداست كه مراد سؤال استخبار نيست كه از چيز مجهولى سؤال شود مثل‌ «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ‌ مَسْؤُلُونَ‌» صافات: 24. «فَوَ رَبِّكَ‌ لَنَسْئَلَنَّهُمْ‌ أَجْمَعِينَ. عَمَّا كانُوا يَعْمَلُونَ» حجر: 92 و 93. «تَاللَّهِ‌ لَتُسْئَلُنَ‌ عَمَّا كُنْتُمْ تَفْتَرُونَ» نحل: 56. «أَ شَهِدُوا خَلْقَهُمْ سَتُكْتَبُ شَهادَتُهُمْ وَ يُسْئَلُونَ‌» زخرف: 19.

بنظر ميايد كه سؤال در اين آيات سؤال عقوبت و مورد مؤاخذه واقع شدن است. بعبارت ديگر اين سؤال براى دانستن مطلب مجهول نيست بلكه سؤالى است كه طرف در مقابل وامانده و محكوم شود و مستحق عقوبت بودنش روشن گردد.

عدم سؤال از گناه گناهكاران‌

در بعضى از آيات هست كه از گناه گناهكاران سؤال نميشود مثل‌ «فَيَوْمَئِذٍ لا يُسْئَلُ‌ عَنْ ذَنْبِهِ إِنْسٌ وَ لا جَانٌّ» رحمن: 39. ظاهرا مراد از سؤال در اين آيه سؤال استخبار است چون روز قيامت تمام اسرار ظاهر ميشود بد كار و نيكو كار از هم شناخته ميشوند ديگر احتياج بسؤال از اينكه تو چكاره بوده‌اى نيست چنانكه فرموده‌ «يُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِيماهُمْ ...» رحمن: 41.

وقتيكه مردم با علائم خود شناخته شدند ديگر بسؤال احتياج نيست و نيز آيه‌ «يَوْمَ تُبْلَى السَّرائِرُ» طارق: 9.

صراحت دارد كه روز قيامت نهانها آشكار شود.

بعضى از بزرگان نفى سؤال را در اين آيه نظير سؤال‌ «وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ‌ مَسْؤُلُونَ‌» دانسته و فرموده: قيامت مواقف بسيار دارد در بعضى سؤال واقع ميشود و در بعضى نه ... ولى احتياج بآنچه فرموده نيست زيرا آيات‌