زيغ:انحراف از حق. راغب ميگويد: الميل عن الاستقامة. طبرسى و ابن اثير و
صحاح و قاموس آنرا مطلق ميل گفتهاند. ولى در قرآن همواره در ميل مخصوص كه ميل از
حق باشد بكار رفته است على هذا قول راغب اصح است در نهج البلاغه نيز موارد آن
انحراف از حق است رجوع شود به خطبه 89- 120- 149- 154 حكمت 31 «فَأَمَّاالَّذِينَ فِي
قُلُوبِهِمْزَيْغٌفَيَتَّبِعُونَ ما
تَشابَهَ مِنْهُ ...»آل
عمران:
7. آنانكه
در قلوبشان انحرافى است بمتشابه آن ميچسبند. ملاحظه ميشود كه زيغ در انحراف دل از
حق بكار رفته است هكذا «رَبَّنالاتُزِغْقُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنا ...»آل عمران: 8. ازاغه منحرف كردن است قيد «هَدَيْتَنا»معنى واقعى زيغ را بهتر روشن ميكند.
هكذا آيه «فَلَمَّازاغُواأَزاغَاللَّهُ قُلُوبَهُمْ ...»صفّ: 5. و در آيه «وَمَنْيَزِغْمِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنا نُذِقْهُ مِنْ عَذابِ السَّعِيرِ»زيغ از دستور خدا همان انحراف قلب
است كه باعث نافرمانى ميشود.
در عدّهاى از آيات نسبت زيغ بچشم داده شده و آن همان انحراف و
اشتباه چشم است كه واقع را در صورت ديگر به بيند.
«مازاغَالْبَصَرُ وَ ما طَغى»نجم:
17. چشم
آنحضرت منحرف نشد آنچه ديد واقعيت بود ما قبل آيه درباره ديدن جبرئيل است «ماكَذَبَ الْفُؤادُ ما
رَأى ...وَ لَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرى» ما بعد آيه چنين است «لَقَدْرَأى مِنْ آياتِ رَبِّهِ الْكُبْرى»در وسط اينها آمده «مازاغَالْبَصَرُ وَ ما طَغى».
«أَتَّخَذْناهُمْسِخْرِيًّا أَمْزاغَتْعَنْهُمُ الْأَبْصارُ»ص: 63. در جنگ احزاب مسلمانان
بسيار وحشت گرفتند كه فرمايد: چشمها منحرف شد و دلها بحنجرهها رسيد. گوئى چشمها
بقدرى خيره شده بودند كه ديد حقيقى از ميان رفته بود مثل شخصى ترسو كه