رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ» انفال: 2. «فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ‌ فَزادَهُمُ‌ اللَّهُ مَرَضاً ...» بقره: 10.

فعل زاد و امر و مضارع آن همه در قرآن متعدّى آمده مگر آيه‌ «وَ أَرْسَلْناهُ إِلى‌ مِائَةِ أَلْفٍ أَوْ يَزِيدُونَ‌» صافات: 147. كه لازم است.

ازدياد مثل زاد لازم و متعدى آمده است (اقرب) ولى در قرآن مجيد تمام موارد آن متعدى بكار رفته است مثل‌ «وَ ازْدَادُوا تِسْعاً» كهف: 25. «ثُمَ‌ ازْدادُوا كُفْراً» آل عمران: 90.

«نَزْدادُ كَيْلَ بَعِيرٍ ...» يوسف: 65.

مزيد هم اسم مفعول آمده و هم مصدر ميمى (اقرب) «يَوْمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ امْتَلَأْتِ وَ تَقُولُ هَلْ مِنْ‌ مَزِيدٍ» ق: 30. ظاهرا مراد از مزيد اسم مفعول باشد يعنى: ميگويد آيا بيشتر هست؟ «لَهُمْ ما يَشاؤُنَ فِيها وَ لَدَيْنا مَزِيدٌ» ق: 35. اين آيه نظير سابق است.

«وَ أَرْسَلْناهُ إِلى‌ مِائَةِ أَلْفٍ أَوْ يَزِيدُونَ‌» صافات: 147. حضرت صادق عليه السّلام آنرا «وَ يَزِيدُونَ‌» خوانده (مجمع) اين شايد از آنجهت است كه پيوسته جمعيّت بيشتر ميشدند زيرا جمعيّت يك جامعه در يك حال نيست و اغلب رو بافزايش است. و شايد اگر «او» باشد باز مبيّن اين نكته باشد. بعقيده الميزان «او» در مقام ترقّى است و معنى بل ميدهد.

زَيد: «فَلَمَّا قَضى‌ زَيْدٌ مِنْها وَطَراً زَوَّجْناكَها لِكَيْ لا يَكُونَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ حَرَجٌ فِي أَزْواجِ أَدْعِيائِهِمْ ...» احزاب:

37. مراد از زيد در آيه زيد بن حارثه پسر خوانده رسول خدا صلى اللّه عليه و آله است.

حضرت دختر عمّه خويش زينب را بر او تزويج كرد ولى نتوانستند الفت بكنند سرانجام زيد او را طلاق داد و حضرت او را بزنى گرفت و خواست رسم جاهليّت را كه زن پسر خوانده را بر شخص حرام ميدانستند بشكند.

مردم در اين باره داد و بيداد راه انداختند تا آيه نازل شد كه: ما زينب را بعد از طلاق زيد بر تو تزويج كرديم تا مؤمنان را در خصوص ازدواج با زنان‌