روم امپراطورى بزرگى بود كه بر متصرفات وسيعى در آسيا و اروپا و
آفريقا حكومت داشت و ايتاليا نيز قسمتى از آن محسوب ميشد ميان آنها و اهل فارس
(ايرانيان) جنگهاى بزرگى واقع شده است و مخصوصا در نواحى شام كه نزديك بحجاز بود
جنگى رخ داد كه بهزيمت روميان تمام شد قرآن عظيم خبر داد كه روم پس از مغلوب شدن
در عرض از سه تا نه سال پيروز خواهد شد. ظاهر آنست كه مراد از «الْأَرْضِ»در آيه
حجاز و الف و لام براى عهد است و نيز «غَلَبِهِمْ»مصدر از براى مفعول و بمعنى مغلوبيّت است معنى آيه چنين ميشود: روم
در نزديكترين محل بحجاز مغلوب شد آنها پس از مغلوب شدن در عرض سه تا نه سال غالب
ميشوند. بعضى احتمال دادهاند ضمير «غَلَبِهِمْ»بفارس راجع است يعنى روم پس از غلبه فارس پيروز ميشوند (استفاده از
الميزان).
از آيه شريفه بدست ميايد كه علتى درباره نزول آن بوده است و گر نه
داعى نبود كه خداوند از غلبه روم خبر بدهد در مجمع از زهرى نقل شده كه مشركين در
مكّه بمسلمين ميگفتند:
روم اهل كتاب است فارس بر آنها غلبه كرد شما ميگوئيد چون كتاب بر شما
نازل شده غلبه ميكنيد ولى ما بر شما غالب خواهيم شد چنانكه فارس بر روم غلبه كرد
آيه نازل شد كه روم در آينده بر فارس پيروز خواهد گرديد. الميزان از درّ منثور
نقل