و گاهى مراد از آن انتظار است و آن در صورتى است كه از باب افتعال باشد نحو «فَارْتَقِبْ‌ إِنَّهُمْ‌ مُرْتَقِبُونَ‌» دخان: 59. «فَارْتَقِبْ‌ يَوْمَ تَأْتِي السَّماءُ بِدُخانٍ مُبِينٍ» دخان: 10.

رقيب در آيه‌ «وَ ارْتَقِبُوا إِنِّي مَعَكُمْ‌ رَقِيبٌ‌» هود: 93 بمعنى منتظر است.

تَرَقَّبَ‌ بمعنى انتظار است (مجمع- صحاح) راغب آنرا احتراز گفته‌ «فَأَصْبَحَ فِي الْمَدِينَةِ خائِفاً يَتَرَقَّبُ‌» قصص: 18. يعنى موسى صبح كرد در حاليكه ترسان بود و انتظار ميكشيد كه قتل قبطى چه سر و صدائى ايجاد خواهد كرد و آيا خواهند دانست كه او كشته است يا نه؟ «فَخَرَجَ مِنْها خائِفاً يَتَرَقَّبُ‌» قصص: 21. از شهر خارج شد و بيمناك بود و انتظار داشت كه تعقيبش كنند.

و بقول راغب از روشن شدن قضيّه احتراز داشت و نيز احتراز داشت كه شناخته شود.

رقبه: گردن. ولى در متعارف مراد از آن برده است چنانكه از رأس و ظهر مركوب اراده ميكنند (راغب) «وَ مَنْ قَتَلَ مُؤْمِناً خَطَأً فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ» نساء: 92. هر كه مؤمنى را بخطا بكشد بر اوست آزاد كردن يك بنده مؤمن.

اطلاق رقبه بر مملوك تسميه شيى‌ء بنام اشرف اجزاء آن است (اقرب) جمع آن رقاب است‌ «وَ الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَ فِي‌ الرِّقابِ‌» توبه: 60. منظور غلامان و كنيزانى است كه از مال زكوة آزاد ميشوند در آيه‌ «فَإِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَضَرْبَ‌ الرِّقابِ‌» محمد:

4. منظور گردنها است.

رقيب: از اسماء حسناى خداوندى است و بمعنى حافظ اعمال است طبرسى گويد: حافظى كه هيچ چيز از او پوشيده نيست صدوق در توحيد خود گفته: رقيب يعنى حافظ و فعيل بمعنى فاعل است.

ناگفته نماند: رقيب در قرآن فقط در سه محل درباره خداوند سبحان بكار رفته كه نقل ميشود: «وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحامَ إِنَّ اللَّهَ كانَ‌