حكمت: 147 در اينجا (سينه مباركش) علم بسيارى هست اى كاش براى آن
حامل پيدا ميكردم «جمّ» فقط يكبار در قرآن ذكر شده است.
جنب:
(بر وزن عقل) پهلو.
طرف. در اقرب الموارد هست:
«الْجَنْبُ ...: شَقُّ الْإِنْسَانِ وَ
غَيْرِهِ تقول جَلَسْتُ إِلَىجَنْبِفُلَانٍ ... و النَّاحِيَةُ»فَتُكْوى بِها
جِباهُهُمْ وَجُنُوبُهُمْ ...توبه: 35 با آنها پهلوهايشان و
پيشانيهايشان داغ كرده ميشوديَذْكُرُونَ اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلىجُنُوبِهِمْ ...آل عمران:
191 خدا را ذكر ميكنند در حال ايستادن و نشستن و بر پهلوهايشان يعنى در حال
خوابيدن كه بر پهلو ميخوابند.
بعقيده راغب معناى اجتناب و جانب و تجنّب و جنابت و غيره استعاره از
معناى اصلى اين كلمه است در اينجا چند آيه را بررسى ميكنيم.
1-وَاجْنُبْنِيوَ بَنِيَّ أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنامَابراهيم: 35 مرا و فرزندانم را از
عبادت بتها كنار كن. فعل «اجْنُبْنِي»از جانب است يعنى مرا از شرك در جانب و در كنار قرار بده كه قهرا
معناى دورى ميدهد.
جنب و اجنب از ماضى و مزيد هر دو متعدى آمده است.
2-وَ الْجارِالْجُنُبِوَ الصَّاحِبِبِالْجَنْبِ ...نساء: 36 اوّلى بر وزن شتر و دوّمى
بر وزن عقل است يعنى همسايهاى كه قرابت ندارد بدليل ما قبل كه «وَالْجارِ ذِي الْقُرْبى»است و رفيق نزديك كه در جنب و كنار
انسان است. «جنب» اوّلى صفت است بمعنى مجنوب و دوّمى
اسم است بمعنى جانب و كنار.
3-يا حَسْرَتى عَلى ما فَرَّطْتُ فِيجَنْبِاللَّهِزمر: 56 جنب قهرا بمعنى امر اللّه
و دستور خداست گوئى دستور خدا در كنار خداست و يا مربوط بخداست.
4-فَإِذا وَجَبَتْجُنُوبُهافَكُلُوا مِنْها ...حجّ: 36 آيه درباره شترهاى قربانى است وجوب